Tarihsever Gazete Kadıköy okurları; bugüne dek sizlere ilçemizin geçmişine dair pek çok haber sunduk, köşeler yayınladık ve yayınlamaya da devam ediyoruz. ‘KADIKÖY’ÜN KRONOLOJİSİ’ de bu zincirin halkalarından... Bu yazı dizisinde temel rehberimiz Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. F. Nalan Türkmen’in Yeditepe Yayınevi tarafından basılan “Kadıköy Kronolojisi” adlı kitabı olacak. Bu eserden Alıntıladığımız kimi ilginç tarihsel olayları, kendi arşivimiz ve diğer kaynaklarla zenginleştirerek sunuyoruz.

24 Şubat 2021 - 21:38

A ⁺ A^- Yazdır

• 1889

Rumca oyunlar sergilemek ve gelirini Rum cemaatine vermek üzere “Rum Tiyatrosevenler Evripidis” kuruldu.

• 1890

• Havagazı, Göztepe semtine geldi.
• Kızıltoprak'ta Zühtü Paşa Camii'nin yanında Zühtüpaşa İptidai Mektebi açıldı.
• Elmalı gölünden Üsküdar ve Kadıköy'e su getirme imtiyazı bir fermanla Osmanlı uyruklu Sıvacıyan Garabet Efendi’ye verildi.

• 1891

• 27 Temmuz: Kadıköy, Üsküdar ile Anadolu Yakası için “Gaz ve Elektrik ile Tenvir İçin Osmanlı Anonim Şirketi”ne imtiyaz verildi.
• 1 Ağustos: Mimar müteahhit Guglielmo Semprini, Hasanpaşa'da Kadıköy Gazhanesi’nin inşaatına başladı. 1892'de tamamlandı. 
• 1892

Kadıköy çarşısının en eski ticarethanesi, ‘zamanın süpermarketi’ “İngiliz Kooperatifi” kuruldu. Çarşı meydanında, kilisenin karşısında yer alan ve Kadıköylüler tarafından “İngiliz Pazarı” olarak anılan bina, Haydarpaşa Garı’nı inşa eden işçiler tarafından yapılmıştı. Bina av tüfeğinden zücaciyeye, avizeden porselene, iğneden ipliğe bin bir çeşit malı İngiltere’den getirip satmasıyla tanınıyordu. 2011’da gazetemizde yayımladığımız habere göre mülk sahibi Surp Takavor Ermeni Kilisesi Vakfı tarafından restore ettirilen tarihi bina, Akçaabat Köftecisi’ne kiraya verildi. Yıllarca, çevreci- biliminsanı Prof. Dr. Kriton Curi’nin ağabeyi Hristo Curi tarafından işletilen tarihi bina, birçok anıyı içinde barındırıyordu. Curi’nin Yunanistan’da yaşayan oğlu Vasil Curi ‘İçimizdeki burukluk geçmeyecek’ dedi.1923’te babası Vasil Curi tarafından İngilizlerden devralınarak içinde her türlü eşyanın bulunduğu bir dükkâna dönüştürülen mekan, uzun yıllar Hristo Curi tarafından işletildi. Curi, 2006 yılında, kiracı olarak bulunduğu tarihi binadan, mülk sahibi Surp Takavor Ermeni Kilisesi Vakfı’nca mahkeme kararıyla çıkarılmıştı. Hristo Curi, yaşadığı üzüntüye dayanamayarak 2009’da vefat etti.

• 1893

• İstanbul'da kolera salgını esnasında Kadıköy Belediye dairesi bünyesinde maddi imkanı olmayan hastalar için bedava hizmet veren bir merkez ve nöbetçi eczane açıldı.
• Yeni kolera vakası görünmediği için Haydarpaşa Hastanesi'ndeki kordon kaldırıldı.
• 93 Harbi'nde Tuna Cephesindeki üç ordudan biri olan Doğu Ordusu'nun komutanı olan Ahmet Eyüp Paşa, Feneryolu'nda öldü.

• 1894

• 26 Mart: Kadıköy'de bazı kolera vakaları görüldü.
• Kadıköy’ün nüfusu 32200 olarak belirlendi.

• 1895

• Merdivenköy İlkokulu bugünkü adıyla (Öğretmen Harun Reşit İlkokulu) açıldı.
• Kadıköy'e ilk otomobil (zat’ülhareke-kendiliğinden hareket eden) II Abdülhamit'in özel izniyle Basra milletvekili Züheyrzade Ahmet Paşa tarafından getirildi. 2015’te Ufuk Sandık’ın Sabah gazetesinde yazdığı yazıya göre İstanbullular otomobille Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde tanıştı. Bunun nedeni ise II. Abdülhamid'in güvenlik nedeniyle, otomobil kullanılmasına izin vermemesiydi. Söylentilere göre, İstiklal Caddesi'nde bir dükkanın vitrininde sergilenen otomobil, İstanbulluların büyük ilgisini çekmiş. Ancak, otomobillerin İstanbul yollarına çıkması için bir süre beklemek gerekmiş. Bunun nedeni ise güvenlik... 1905'te Yıldız Hamidiye Camii çıkışında bombayla öldürülmeye çalışılan II. Abdülhamid, bu olaydan dolayı, trafiğe motorlu araçların girmesine, kendi saltanatının sonuna kadar izin vermemiş. Ancak, o tarihten önce büyükelçiler, sadrazamlar gibi devlet adamları çoktan otomobil kullanmaya başlamışlar. İlk benzinli otomobilin daha sonra Basra milletvekili olan Züheyrzade Ahmet Paşa tarafından 1895 yılında Türkiye'ye getirildiği söyleniyor. Otomobilin İstanbul'da halk arasında vitrine çıktığı yer ise Fenerbahçe olmuş. Danıştay üyesi olan Paşa'nın Kalamış'taki köşkünün önündeki Renault-Landaulet marka otomobili çok yoğun ilgi görmüş.