Kadıköy’den Apartman Öyküleri -9-: Cimcoz Apartmanı
Apartman Öyküleri Yazı Dizisinin bu bölümünde Cimcoz ailesini ve yaptırdıkları Cimcoz Apartmanı’nı anlatacağız
Ön cephesinde ‘Villa Long Chenee’ yazan bu köşkte, I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya ateşeleri kiracı olarak otururdu, kapının önündeki direkte Avusturya bayrağı dalgalanırdı. Bu köşk bir süre sonra Cimcoz ailesi tarafından satın alınacak, sonraki yıllarda ise yıkılarak Cimcoz Apartmanı’na dönüştürülecekti. Sonraları eski cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ün de yaşayacağı Cimcoz Apartmanı’nın hemen yanı başında ise bir zamanların ünlü ‘Rus Kulübü’ yer akmaktaydı; onun da son sahibi Salah Cimcoz olacaktı. Cimcoz ailesi ve apartmanını Chronicle Dergisi’nde kaleme alınan yazıdan derlediğimiz bilgilerle anlatacağız.
“SALAH BEY VE HASENE HANIM…”
Yazımızın konusu olan apartmanı yaptıran, Paşazade Hasan Asım Bey’in 1877’de doğan büyük oğlu Salah Bey, iyi eğitim almış, görgülü ve bilgili bir kişiydi. Nüktedanlığı ve sanat dostu olmasıyla da tanınıyordu. İttihat ve Terakki Partisi’nin destekçilerindendi. Salah Bey, II. Meşrutiyet’in ilan edildiği günlerde yakın arkadaşı Celal Esat Arseven ile ‘Kalem’ adını verdikleri yarı Osmanlıca yarı Fransızca edebi- mizah dergisi çıkararak, siyasi kadroları eleştiren karikatürler yayınlamış, bu nedenle de sürekli polis kovuşturmasına uğramışlardı... Salah Bey’in eşi Hasene Hanım, Kadıköy’ün en tanınmış ailelerinden olan Moralı Ailesi’ndendi. Dede Moralı Ali Bey sonra Kadıköy Belediye Reisliği de yapmış ünlü bir devlet adamıydı. Cumhuriyet’in ilanının ardından aile Cimcoz soyadını aldı. Cumhuriyet Halk Partisi onu 1931 seçimlerinde İstanbul Milletvekili olarak TBMM’ye gönderdi ve 1931’den 1946’ya kadar, İstanbul Milletvekilliği yaptı. Bazı hatıratlarda Atatürk’ün, nüktelerine çok güldüğü Cimcoz’u Florya’daki köşküne aldırmak için özel teknesini gönderdiği anlatılırmış. Zira Salah Cimcoz, nüktelerinde kendisi için de sözünü esirgemezmiş.
“KÖŞKÜ YIKIP APARTMAN YAPTI”
Bugün apartmanların bulunduğu civarda yer alan ‘Atıfet Sokak’ temiz havası, sayfiye görüntüsüyle bir zamanlar devlet büyüklerinin yazlık olarak rağbet ettiği gözde bir yermiş... Şu an Cimcoz Apartmanı’nın bulunduğu Atıfet Sokak’ta o zamanlar kapısının önünde direkte Avusturya bayrağı dalgalanan, ön cephesinde ‘Villa Long Chenee’ yazan bir köşk bulunuyormuş. Bu köşkte I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya ataşeleri kiracı olarak otururmuş. Savaşın ardından Salah Cimcoz bu köşkü satın alarak yıktırmış ve yerine bir aile apartmanı olarak Cimcoz Apartmanı’nı yaptırmış.
Hasene-Salah Cimcoz çiftinin Fatma, İbrahim, Bülent, Emel, Saynur adlarında beş çocukları gelmiş dünyaya. En büyük kardeş Fatma Hanım, aslen Mısırlı olan Prenses Zeynep’in oğlu Ali Haydar Barşal ile evlenir. Ailenin dördüncü çocuğu Emel Cimcoz ise çok sonraları Türkiye Cumhuriyeti’nin 6. Cumhurbaşkanı olacak Fahri Korutürk ile evlenecektir.
FİKRET MUALLA CİMCOZ APARTMANI’NDA
Salah Cimcoz, sanata oldukça değer veren bir insandı. Öyle ki kendi de daha önceleri çizerlik yapan Cimcoz, Cimcoz Apartmanı’ndaki dairesinde bir odasını çalışması için Türk resminin büyük ismi Fikret Mualla’ya tahsis etti. Mualla hayatını kaybettikten sonra Salah Cimcoz’un kızı Emel Korutürk, Mualla’nın daha önce görülmemiş birçok resmini müzeye kazandırdı.
“MODA’DAN ÇANKAYA’YA…”
Salah Cimcoz’un dördüncü çocuğu Emel, 1944 yılında daha sonra Türkiye’nin 6. Cumhurbaşkanı olacak olan Fahri Korutürk ile evlendi. Korutürk, subaylıktan emekli olunca Cimcoz Apartmanı’nın en üst katındaki dairede yaşamaya başladılar. Cumhurbaşkanı olduğunda ise çifte Çankaya’nın yolları göründü. Korutürk’ün görev süresinin bitmesinin ardından çift çok sevdikleri Moda’ya aynı apartmana geri döndüler. Yazar Muzaffer Ayhan Kara, Emel Korutürk’ün Cimcoz Apartmanı’ndaki dairesini Gazete Kadıköy’e 2013 yılında yazdığı yazıda şöyle anlatıyor: “Moda’da, evlenmeden önceki aile soyadını taşıyan Cimcoz Apartmanı’nın en üst katındaki ferah balkonlu dairesindeki geniş salon, adeta bir sanat müzesi gibidir. Bilinen Türk ressamlarının eserleri ve daha pek çok objeden kendini alamaz insan orada. Aileden kalan kıymetli antika parçalar, konsollar, şamdanlar, oymalı çalışma masası; Fikret Mualla, Şeker Ahmet Paşa, İbrahim Çallı, Bedri Rahmi imzalı resimler; çerçevelerdeki anılar ve kütüphane… Kendisinin “balkonda gazete okuyan adam” resmi de oradadır. O resimde betimlediği, babası Salah Cimcoz’dur. Herkes gibi yaşardı Hanımefendi Moda’da. Halktan biriydi. Çarşı-pazar dolaşır, herkesin gittiği lokantaya gider, kuaförüne çıkar, vapura biner, komşularıyla, karşılaştığı esnafla sohbet ederdi. Fenerbahçe’yi tutar ve futbola da ilgi duyardı. Fenerbahçe’nin kazandığı maçların mutluluğunu paylaştığı, telefonlaştığı arkadaşları da vardı. Yabancı basından da yararlanarak aktüel gelişmeleri de izlemekten geri kalmazdı.”
Emel Korutürk, 2013 tarihinde hayatının büyük bir bölümünü geçirdiği Moda’daki Cimcoz Apartmanı’nda fenalaşarak hastaneye kaldırıldı. Korutürk yapılan müdahaleye rağmen 11 Mart 2013 günü hayata gözlerini yumdu.