Osmanlı tuluat sanatçısı Abdurrezzak (Abdi) Efendi nereliydi? Almanlar Yeldeğirmeni'nde hangi okulu yaptı? 'Bir daha yazılamaz eser2 diye tanımlanan kitap hangisiydi ve yazarı kimdi?

25 Ekim 2021 - 15:50

A ⁺ A^- Yazdır

1914 

• 26 Ekim: Union Clup sahasında (Papazın Çayırı-bugünkü Şükrü Saraçoğlu Stadyumu) atletizm yarışmaları yapıldı.

• 11 Eylül: Osmanlı tuluat sanatçısı Abdurrezzak (Abdi) Efendi, Kadıköy'de öldü. Türk tiyatro dünyasında İbiş tiplemesini ilk olarak giyim ve davranış ekseninde kişileştiren kişidir. Yoksul bir aileden olduğundan öğrenimini sürdüremeyen Abdi Efendi, sahneye ilk kez Aksaray'da, kahveden bozma bir tiyatroda çıktı. Daha sonra Amerikan Tiyatrosu'nda çalıştı. Direklerarası'nda Handehane-i Osmani adlı tiyatro kumpanyasını kurarak İstanbul'un en ünlü komiği oldu. Mülazım-ı sâni rütbesiyle saraya alınarak, Muzika-i Hümayun'a girdiyse de, bir nüktesi yüzünden saraydan ayrılmak zorunda kaldı. İkinci Meşrutiyet'ten sonra serbest çalıştı.

• Fenerbahçeliler kriket takımı kurdu. İngiliz sporu olan ve yaz mevsimlerinde çayırda 11 kişilik takımlarla oynanan kriket İngiltere ve Avustralya’da yaygın iken, Türkiye’de Birinci Dünya Savaşı’ndan önce İngiltere elçilik gemisi İmojen mürettebatı tarafından Beykoz çayırında, Modalı İngilizler tarafından da Union Club sahasında oynandı. İşgal ordusundan bir çok İngiliz takımı 1919/23’de yine bu sahada kriket maçları yaptılar. Türkler arasında ilk kez Fenerbahçeliler bu spora heves ettiler. Fazla kol gücü, göz kararı ve çabukluk isteyen bu sporu, Fenerbahçeliler 1911-14 yıllarında Union Club sahasında İngilizlerle yaptıkları antrenmanlarda öğrendi. Fenerbahçe Kulübü, önceleri İngilizlerden ödünç aldıkları malzeme ile kurdukları Kriket takımının bütün ihtiyaçlarını zamanla kendi geliri ile sağlamış ve böylece, çok masraflı bu sporu çalışma programına alan ilk ve hatta yegane Türk kulübü oldu. 

• Kadıköy Şark Musiki Cemiyeti'nin temelini oluşturan ‘Dar’ül Feyz-i Musiki’ Cemiyeti, Söğütlüçeşme ile Fenerbahçe arasında bir binada faaliyete geçti.

• Yeldeğirmeni’ndeki Osmangazi İlköğretim Okulu, Haydarpaşa Garı'nın inşaatından kalan malzeme ile Almanlar tarafından inşa edildi.

• 

• Erenköy Hat Boyu Sokak’ta ‘Erenköy Yazlık Sineması’ sı açıldı. Kadıköy’ün ilk sineması olan bu sinema, İstanbul’un Anadolu yakasında yaşayan dönemin beyazperde heveslilerini, yaz akşamlarında birbirinden güzel filmlerle buluşturdu. Sinema, 1933’te “Sefa Bahçesi” adını aldıktan sonra 1940’larda kapandı. Yine bu yıllarda açılan “Erenköy Kapalı Sineması” ise faaliyetine 1950’li yıllara kadar devam etti.

• ‘Kadıköy Fukarasever Hanımlar Cemiyeti’ kuruldu.

• Genç kızlara biçki dikiş öğretmek amacıyla Behire Hakkı Hanım tarafından Avrupa Yakası'nda kurulan ‘Biçki Yurdu’ adlı atölyenin Kadıköy şubesi açıldı.

• Tarihçi, araştırmacı ve tiyatro yazarı Adnan Giz Kadıköy'de doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden  1950’de mezun oldu. Tarihe olan merakı küçük yaşlarda başlayan Giz, ilk yazısını 30’lu yıllarda Sedat Simavi’nin Yedigün dergisinde yayımladı. Bunu pek çok mecmua ve gazetede yayımlanan makale ve tarihsel romanlar izledi. Bazı eserleri Devlet ve Şehir Tiyatroları’nda sergilendi. Ömrünün son yıllarını pek severek yazdığı ve Midhat Sertoğlu merhumun “... bir daha yazılamaz eser...” diye tanımladığı ‘Bir Zamanlar Kadıköy’ adlı anı kitabına ayırdı. 13 Haziran 1989’da çok sevdiği Kadıköy’de öldü. 

• 

• Kadıköy Apollon Tiyatrosu, Yoğurtçu Gazinosu, mesiresindeki bir gazino ve Kuşdili’ndeki Nahit beyin tiyatrosunda incesaz konserleri verildi.