Tarihsever Gazete Kadıköy okurları; bugüne dek sizlere ilçemizin geçmişine dair pek çok haber sunduk, köşeler yayınladık ve yayınlamaya da devam ediyoruz. ‘KADIKÖY’ÜN KRONOLOJİSİ’ de bu zincirin halkalarından… Bu yazı dizisinde temel rehberimiz Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. F. Nalan Türkmen’in Yeditepe Yayınevi tarafından basılan “Kadıköy Kronolojisi” adlı kitabı olacak. Bu eserden alıntıladığımız kimi ilginç tarihsel olayları, kendi arşivimiz ve diğer kaynaklarla zenginleştirerek size sunuyoruz.

24 Kasım 2020 - 18:45

A ⁺ A^- Yazdır

• 1844/8 Temmuz: Batılı baloncular gösteri vermeleri için Osmanlıya davet edilirdi. İtalyan baloncu Antonia Comaschi de 1844’te Sultan Abdülmecid'in davetiyle geldi. Osmanlı’nın ilk baloncusu, İstanbul'da balonla uçan ilk kişi olan Comaschi, Ayrılıkçeşmesi’nden havalandı. İyice yükseldikten sonra balondan aşağıya içinde kasideler yazılı kağıtları halkın üzerine serpiştirdi. Kadıköy'den havalanan bu balon tâ Yalova’ya kadar gitti. Fakat baloncunun bir sonraki gösterisi, -iddialara göre- tarihin en ilginç olaylarından biri olarak kayda geçti. Adile Sultan'ın düğününde üçüncü gösterisini yapacaktı. Ama bu düğündeki gösterisi İtalyan Balocu'nun son gösterisi oldu. Havalanan balon sert bir poyraza tutulunca planlanan noktaya inemedi. Şahitler bir saat boyunca baloncuyu takip etti ama sonrasında Comaschi kayboldu, kendisinen bir daha da hiç haber alınamadı.
• 
• 1845/Şubat: Kadıköy’ün ilk postanesi Yeldeğirmeni’nde açıldı. Kadıköylü mimar Arif Atılgan’ın yazdığına göre Anadolu Yakası’nda, Kadıköy’ün ilk postanesi 1845 yılında Padişah Abdülmecid’in emriyle eski adıyla Aziziye yeni adıyla İzzettin Sokak’ta kuruldu. Bazı yayınlarda Postane Binası’nın No:126 da olduğu yazılıdır. Ancak bu sokağın eskilerinin bina içindeki tefrişleri anlatmalarına göre, Atılgan No:26 daki bina gerçek tarihi PTT binası olabileceğini düşünüyor.  
• 1846:

• Fevaid-i Osmaniye’nin idaresinde, Galata Köprüsü’nden Kadıköy’e  ilk düzenli vapur seferlerine başlandı. Yazar Refik Halid mizahi bir dille, köprüde Kadıköy vapuruna binmenin güçlüklerinden şöyle yakınmış: ‘Vapura binmek için 38 derece hararet içinde yüzlerce kişinin haşlama kestane gibi dumanlar salıverdiği iskelelerde hamallarla pehlivanlar gibi güreşmek, küçükçe çocukların başlarından cambazlar gibi fırlayıp geçmek, şilte hararlarının, pirinç kazevilerinin [bir çeşit sepet], un çuvallarının, yağ fıçılarının üzerine gemi kazazedeleri gibi tırmanmak ve sakallı bir efendinin nasırına basıp azarlandıktan, şıkça bir hanıma bilmecburiye fazla sokulup âlâ bir şemsiye yedikten sonra, çocuğun elindeki bastonu ezkaza koparıp kaçayım derken halata takılarak vapura, saçma yemiş bir tavşan gibi dört takla atıp girmek mecburidir.”
• 
•  Haydarpaşa Askeri Hastanesi faaliyete geçti.

• 1849: Sahne sanatçısı Bedros Atamyan, Kadıköy’de doğdu.
• 
• 1856: Haydarpaşa Kasrı yandı. Yeri Askeri Hastane ve İngiliz Mezarlığı (Haidar Pasha Cemetery)  için ayrıldı. 1 yıl sonra mezarlık oluşturuldu. Kadıköy’ün en eski anıtı ‘Kraliçe Viktorya Abiesi’ yapıldı. 28 metre yüksekliğinde, dört köşesinde melek figürleri bulunan anıtın dört yüzüne Fransızca, İngilizce, İtalyanca ve Türkçe birer metin yazıldı.
• 
• 1859: İtalyan Mimar Giovanni Battista Barborini, Moda Latin Katolik Kilisesi’ni (Assumpta Est Maria in Colum Latin Kilisesi) inşa etti.
• 

(Postane ve kilise fotoğrafları: Arif Atılgan)