Elektronik atıklar köy okullarına bilgisayar sağlayabilir!
İçindeki kimyasallar sebebiyle evde durması tehlikeli olan elektronik atıklar, geri dönüşümle birçok fayda sağlıyor. Bu faydaları Elektronik Atıkların Geri Dönüşümünü Destekleme Derneği Başkanı Burak Köktürk ile konuştuk
Artık etrafımızdaki birçok kişinin kağıt, plastik, cam gibi atıkları geri dönüştürmek için ayrıştırdığını görüyoruz. Pek bilinmese de elektronik atıklar da geri dönüştürülebiliyor. Üstelik içindeki kimyasallar sebebiyle atık elektronik ürünler evde kaldığında çeşitli zararlara da yol açıyor. Elektronik Atıkların Geri Dönüşümünü Destekleme Derneği’nin (EAGD) Başkanı Burak Köktürk ile elektronik atıklara dair konuştuk.
Köktürk, elektronik atık olarak adlandırılan atık türünün birçok teknik ve karmaşık tanımı olduğunu ancak kısaca “elektrikle çalışan tüm eşyaların kullanım ömürleri dolduktan sonra dönüştükleri atık türü'' olarak tanımlanabileceğini söylüyor. Dünyada elektronik atıkların yüzde 6 ile yıllık artış hızı en yüksek olan atık türü olduğunu belirten Köktürk, ülkemizde atıkların toplanma oranının yüzde 5; Avrupa’da yüzde 30; dünyada ise yüzde 10 olduğunu ifade ediyor.
Köktürk elektronik atıkların geri dönüştürülmemesinin zararlarını şöyle anlatıyor: “Elektronik atıkların içindeki zehirli içerikli maddeler havaya, suya ve toprağa karışarak kirliliğe yol açıyor, insan ve çevre sağlığını tehdit ediyor. Uluslararası standartlara uygun olmayan şartlarda yapılan geri dönüşüm faaliyetleri, hurdacılara verilen ve çöpe atılan elektronik atıklar dünyamızı ağır metaller ve kanserojen bileşiklerle zehirliyor.”
“HER ŞEY ATIK OLABİLİR”
Özellikle tüplü monitörlerin, floresan lambaların ve yazıcı kartuşların içerdiği zehirli bileşiklerin kansere davetiye çıkardığını söyleyen Köktürk “Tüplü monitörlerin içindeki kurşun, fosfor; floresan lambaların içindeki civa ve kartuşların içindeki kimyasal tozlar sebebiyle geri dönüşüm tesislerinde bertaraf edilmesi gereken atıklar olarak göze çarpıyor. Bu tip bertaraf gerektiren atıklar günlük kullanımda bile evimizin içinde tehlike yaratabiliyor. Özellikle enerji tasarruflu lambalar kırıldığında tozlarını elektrik süpürgesi ile çekmek içindeki civanın bütün eve yayılması anlamına geliyor. Böyle bir durumda el süpürgesi ile poşete koyup evden uzaklaştırmak en doğru hareket olacaktır.” diyor.
Evimizde elektronik olarak gözümüze çarpan her şeyin atık olabileceğini belirten Köktürk “Eski cep telefonlarımız, tabletlerimiz, bilgisayar, yazıcı ve modemlerimiz, DVD playerlar, adaptörler, her türlü kablo, aydınlatma ekipmanları, tost makinası, elektrik süpürgesi, saç kurutma makinası gibi küçük ev aletlerinin tamamı elektronik atık oluyor” diye açıklıyor.
Dernek olarak 2012’den beridir bilinçlendirici konferanslar, sivil toplum kuruluşları ile ortak seminerler yaptıklarını söyleyen Köktürk ayrıca internette olabildiğince erişilebilir olmaya özen gösterdiklerini ifade ediyor. Derneğin bir projesi de TEMA Vakfı işbirliği ile elektronik atıklar karşılığında ağaç dikmek.
KÖY OKULLARINA BİLGİSAYAR
2015 yılından bu yana “Köy Okullarına Bilgisayar” projesi kapsamında sekiz okula 100’den fazla bilgisayar desteğinde bulunduklarını söyleyen Köktürk projeyi şöyle anlatıyor: “Bu projede bireyler ve kurumlar çalışan çalışmayan tüm eski elektronik eşyalarını bize bağışlıyor. Toplanan tüm elektronik eşyaları bir havuzda topluyor, tamir ediyor ve ihtiyacı olan okullara bilgisayar sınıfları kuruyoruz. Bilgisayarlar çok eski olmadığı sürece bilgisayar bağışlarını olduğu gibi formatlayıp okullara gönderiyoruz. Tamir edemediğimiz veya çok eski olan elektronikleri ise geri dönüşüme verip karşılığında bilgisayar veya bilgisayar parçası temin edebiliyoruz. Bilişim ekipmanları dışında küçük ev aletleri, görüntüleme ekipmanları gibi elektronik eşyalarınızı geri dönüşüme kazandırıp karşılığında bilgisayar temin edebiliyoruz. Dolayısıyla eski tost makineniz bile doğu illerinde ihtiyacı olan bir okula bilgisayar olarak dönebiliyor.” Köktürk, derneğin elektronik eşyaların birebir evden alınmasını da sağladığını dile getiriyor.
Ayrıca dernek olarak Empact isimli bir mobil uygulamayı yürürlüğe soktuklarını söyleyen Köktürk bu mobil uygulama ile kişilerin elektronik eşyaları ile birçok sosyal projeye katkıda bulunabileceğini ifade ediyor. Köktürk “TEMA aracılığı ile ağaç dikebilir, köy okullarına bilgisayar sınıfları kurabilir, LED lamba hediyesi kazanarak karbon emisyonunuzu ve faturanızı düşürebilir, yenilenmiş elektronik eşyalarda kullanabileceğiniz indirim kuponu kazanarak tamir kültürüne katkıda bulunurken, elektronik eşyalar için harcadığınız bütçenizi düşürebilirsiniz.” diyor. Ayrıca kendi elektronik atık kampanyasını yapmak isteyenlerin “Empact Pro” uygulamasını kullanarak kendi projelerini yapabileceğini ifade ediyor.
ELEKTRONİK ATIKLARI NE YAPABİLİRSİNİZ?
Elektronik atıklarınız için 0216 706 12 56 numarasından veya eagd.org.tr’nin iletişim kısmından EAGD’ye ulaşabilirsiniz. Ayrıca Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı da (TEGV) elektronik atıkları dönüştürüyor. Elektronik ürünlerinizi paketleyip PTT’den 902887372 müşteri numarası ile TEGV’e ücretsiz bir şekilde gönderebilirsiniz. Daha fazla bilgi için 0850 360 23 33 numarasını arayabilir veya tyk.org.tr sitesine göz gezdirebilirsiniz.
Atıklarınızı Kadıköy Belediyesi Atık Koordinasyon Merkezi’nin Atık Elektrikli Elektronik Eşya Getirme Noktaları’na teslim edebilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için (0216) 414 38 15 numaradan ulaşabilirsiniz. Geri dönüştürmek istediğiniz ürünleri ne yapacağınız hakkında bilgi almak için ise ALO 181’i arayabilirsiniz.
