"AVM Tipi Gar”da kamu yararı yok
Prof Dr. Haluk Gerçek, Prof. Dr. Güngör Evren ve Prof. Dr. Ergun Gedizlioğlu, Söğütlüçeşme’deki “AVM Tipi Gar” projesine karşı uyardı: “Bu proje, artan trafiğin etkisiyle kentin önemli bir bölgesindeki kentsel yapıyı, sosyal yaşamı, hava ve gürültü kirliliği ile çevreyi çok olumsuz şekilde etkileyecektir”
İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi emekli öğretim üyeleri Prof Dr. Haluk Gerçek, Prof. Dr. Güngör Evren ve Prof. Dr. Ergun Gedizlioğlu, Söğütlüçeşme Tren İstasyonu arazisine yapılmak istenen “AVM Tipi Gar” projesi hakkında kapsamlı bir ulaşım raporu hazırladı.
Önerilen imar planı değişikliklerinin gerekçesinde ulaşım ve yolcuların ihtiyaçlarının karşılanması amacının öne çıkarıldığını belirten Gerçek, Evren ve Gedizlioğlu’na göre imar planı değişikliği ulaşım ilkelerine uymayan bir yaklaşımla ele alınmış. Bu nedenle proje, kent yapısı, yaşamı ve çevreyi olumsuz etkileyecek bir niteliğe sahip. “Yeni planda öngörülen AVM ve çok katlı bodrum otoparkı, yaratacağı ek otomobil trafiği ile bölgedeki trafik sıkışıklığını artıracak ve çözümü olanaksız bir trafik karmaşasına dönüştürecektir.” uyarısının yer aldığı raporda karayolu ulaşımına ve otoparka dair şu görüşlere yer verildi:
“ANALİZ YAPILMAMIŞ”
-“Plan notlarında ‘bu alanda sosyo-kültürel tesis alanı, rekreasyon alanı ve yolcu ihtiyaçlarını karşılayacak ticaret birimleri yer alabilecektir’ denmesine karşın bu ihtiyaçlar için gerekli alanlar konusunda herhangi bir analiz yapılmamıştır. Yolcu ihtiyaçlarına yönelik olarak yapılması planlanan ticari alanlar, yolcuların aktarma istasyonundaki temel bazı gereksinmelerini karşılamaya yetecek kadar, en az düzeyde tutulmalıdır. Bu işlevlerin karşılığı AVM değildir ve kesinlikle AVM gerekçesi olarak düşünülmemelidir.”
- “Sözü edilen sosyal ve ticari fonksiyonların tümünün kendi otopark alanları mevcuttur. Söz konusu alan İstanbul’un önemli merkezi alanlarından birisi olup bu alana değişik toplu taşıma sistemleri ile erişim olanağı vardır. Tüm çağdaş dünya kentlerinde kentin merkezi alanlarına otomobil girişleri mümkün olduğunca kısıtlanmakta ve bu alanlar yaya, bisikletli ulaşım ve toplu taşıma ile erişilebilir, insanlara ayrılmış alanlar olarak tasarlanmaktadır. Bu yaklaşımı desteklemek amacıyla kentin merkez bölgelerindeki otopark kapasiteleri de azaltılmaktadır. İstasyondaki otopark kapasitesi, yalnızca Marmaray trenlerini ve belirli sayıda ana hat yolcu trenlerini kullanacak yolcular için “park et-bin” işlevini karşılayacak biçimde kısıtlanmalıdır. Bu ihtiyacın belirlenmesi amacıyla, Söğütlüçeşme İstasyonu’nu kullanabilecek “park-et-bin” yolcuları için bir talep analizi yapılmalıdır.
-“Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Alanına hizmet etmek üzere Uzunçayır’da İstanbul’un en büyük karayolu kavşağı yapılmaktadır. Bu kavşağın getireceği ek trafik yükünün istasyon çevresindeki yollar üzerindeki etkisi değerlendirilmemiştir. Yeni planda getirilen ulaşım işlevleri (demiryolu terminali, tren setlerinin bakım işlevleri, yol bağlantıları ve otopark kapasiteleri) üst ölçekli planlarda (Ulaşım Ana Planı) öngörülmemiştir.”
“ZORLANMASI GEREKSİZ”
“Haydarpaşa Garı önemli bir terminal noktası olacaktır. Ana hat yolcu trenlerine ek olarak, yolcu talebinin yüksek olduğu sabah ve akşam zirve saatlerde, bazı Marmaray trenleri de deniz ulaşımı hatları ile bütünleşecek şekilde, Haydarpaşa Garı’nı kullanmalıdır.” görüşlerinin yer verildiği raporda, söz konusu proje demiryolu ulaşımı açısından da ele alındı. Raporda öne çıkan görüşler şu şekilde:
- Söğütlüçeşme İstasyonu, bölgedeki kent içi toplu taşıma türlerinin (Marmaray, metrobüs, otobüs, dolmuş) bir aktarma istasyonu olarak işlev görmek için uygundur. Bu amaçla küçük ölçekli bazı iyileştirmelerin yapılması yeterli olacaktır. Buna ek olarak, Söğütlüçeşme İstasyonu, bugün olduğu gibi, bazı yüksek hızlı trenlerin başlangıç ve bitiş terminali olarak da işlev yapabilecek kapasitededir.”
-“Viyadük üzerinde yer alan Söğütlüçeşme İstasyonu’ndaki mevcut demiryolu hatları ve yolcu peronları dışında, tren setlerinin bakımı, onarımı ve servisi ile hat işletimlerine yönelik yapıların yapılması mümkün değildir. Bu hizmetlerin koşulları uygun olan Haydarpaşa Garı alanında yer alması olanağı vardır ve bu amaçla Söğütlüçeşme İstasyonu’nun zorlanması gereksizdir.”
“KAMU YARARI YOK”
Projede kentsel konum, ulaşım ve çevresel verilere yer verilmediğini belirten uzmanlar, raporda şu uyarıları paylaştı: “Öngörülen plan değişiklikleri ile getirilen yeni fonksiyonlar alanda ve yakın çevresindeki ulaşım ve trafik sorunlarını artıracaktır. Bunlardan kaynaklanan zaman kayıpları, olumsuz sosyal ve çevresel etkiler de göz önüne alındığında plan değişikliğinde bir ‘kamu yararı’ olduğunu söylemek mümkün değildir. Ulaşımdan kaynaklanan yolcu gereksinimlerini karşılama amacı ile gerekçelendirilen imar planı değişikliği, önerilen durumuyla, ulaştırma ilkelerine aykırı niteliktedir ve yaratacağı yeni trafikle alandaki ulaşımı iyice içinden çıkılmaz hale getirecektir. Buna ek olarak, artan trafiğin etkisiyle kentin önemli bir bölgesindeki kentsel yapıyı, sosyal yaşamı, hava ve gürültü kirliliği ile çevreyi çok olumsuz şekilde etkileyecektir. Belirtilen sakıncalar nedeniyle ilgili plan değişikliğinin yapılmaması gerektiği, ulaşım açısından, var olan ulaşım ve trafik yoğunluğunun gerektirdiği küçük düzenlemelerin yeterli olacağı kanısındayız.”
NE OLMUŞTU?
Geçtiğimiz yıl imar planları açıklanan Söğütlüçeşme’deki yeşil alana mahkeme kararıyla AVM yapılmasının önünü açılmıştı. 13. İdare Mahkemesi, 8 Mayıs’ta Söğütlüçeşme’yi gar görünümlü AVM’ye çevirecek imar planlarının yürütmesini durdurmuştu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın karara itirazı üzerine üst mahkeme 2 Haziran’da, proje için verilen yürütmeyi durdurma kararını kaldırmıştı. Bunun üzerine TCDD, “Fıratcan İnşaat” isimli firmayla anlaşarak, anlaşmanın süresini ise 29 yıl olarak belirlemişti. Maliyeti 193 milyon 794 bin lira olarak açıklanan proje kapsamında, şirketin 4 yıllık yapım sürecinde TCDD'ye aylık 32 bin 315 TL kira vereceği de duyurulmuştu. Bu karardan sonra İstanbul Valiliği bu alan için ÇED (Çevre Etki Değerlendirme) raporu gerekli değildir kararını vermişti.