“Kovulmadık ama işimiz yok”
Korona virüsü sebebiyle mekanların kapatılmasından en çok etkilenen meslek gruplarından biri de kafe ve bar çalışanları oldu. Çoğu güvencesiz çalışan kafe bar çalışanları işsiz kaldı
Korona virüsü sebebiyle birçok mekan kapatıldı. Bu nedenle çoğu çalışan da işsiz kaldı. Bu durumdan en çok etkilenenler ise güvencesiz çalışanlar. Güvencesiz çalışmak dendiğinde ise ilk akla günlük çalışmanın yaygın olduğu kafe ve barlar geliyor.
Barların kapanmasıyla ücretsiz izne ayrılan bar çalışanı Sidar Gürkan, çalışanların karşı karşıya kaldığı bu sorunların sebebinin, kafe-bar çalışanların çalışma statüsü olduğunu söylüyor.
“ÇALIŞANLAR SAVUNMASIZ”
Gürkan şöyle anlatıyor: “Büyük bir çoğunluğu, iş kanunu ile haftalık azami çalışma süresi olarak belirlenmiş 45 saatin üzerinde çalışan, fazla çalışma ücretleri ödenmeyen, özlük hakları tanınmayan, her an işsiz kalmakla karşı karşıya olan ve güvencesiz çalıştırılan insanlar. Yukarıda bahsettiğim konular ne yazık ki bu sektörün normları olarak kabul edilmiş durumda. Bazı işletmelerde daha iyi koşulları görmemiz mümkün olsa da çoğu işletmede daha kötü çalışma koşulları ile karşı karşıya kalmak da mümkün.”
Kafe ve barlarda sigortasız çalışmanın hala yaygın olduğunu belirten Gürkan, sigorta yapılması gerekliliğinin yeni yeni işletmelerin gündemine girdiğini dile getiriyor. Yevmiye usulü çalışanlar için yarı zamanlı sigortanın hiç konuşulmadığını aktaran Gürkan, “Tüm bunlar çalışanları işletmelere karşı savunmasız hale getiriyor.” diyor.
TALEP: ÜCRETLİ İZİN
Çözüm için dayanışmak gerektiğini ifade eden Sidar Gürkan “Krizin uzun sürmesi halinde -görünüşe bakılırsa öyle olacak- ‘ne gibi tedbirler alınabilir ve bu durumu sürdürülebilir kılmak için neler yapabiliriz?’ sorularını kafe-bar çalışanı olarak aciliyetle ele almamız gerekiyor. Olumlu örnekleri çoğaltıp olumsuzlardan da haberdar olmak ve dayanışmak bu kriz sürecinde yapabileceğimiz en önemli şey gibi duruyor. Uzun vadede kafe-bar çalışanları olarak çalışan statüsünü kazanmamızın önemi bu süreçte bir kez daha ortaya çıktı.” diyor.
Covid-19 virüsünün Türkiye’de çıkmasının ardından tedirgin çalıştıklarını belirten Gürkan, “Çoğunlukla kapalı alanlarda onlarca hatta yüzlerce insanla beraber bulunmak hem o alanda bulunan insanlar hem de bizler için tehdit oluşturuyordu. Bugün hala çoğunluğu kapalı alanlarda çalışan birçok iş kolundan birçok çalışan sağlığını tehdit eden durumlara rağmen çalıştırılıyor. Tüm çalışanlar için ücretli izin talebi tüm yakıcılığıyla ortaya çıkıyor.” diyor.
“SONUÇLAR DÜŞÜNÜLMEDİ”
Yedi senedir bar çalışanı olan Merve Yüksel ise mekanlar kapatılırken hiç önlem alınmadığını ve sonuçlarının düşünülmediğini dile getiriyor. Yüksel “Kapatılan mekanların kirasını, firmalara yapılacak ödemeleri, personel maaşlarını ve hatta alkolsüz mekanlarda çalışıp parasını günlük alan personelin durumunu da asla düşünmediler. İş yapamayan mekan kira ödüyor, firmalara ödeme yapıyor ama asla kazanamıyor. Bu yüzden de personele ödeme yapılamıyor. Kimse farkında değil ama ülkenin çoğu çalıştığı yerden paralarını günlük alıyor. Kimse kirasını, faturasını nasıl ödeyeceğini bilemiyor. Yaptırımlar uygulanırken bu sektörlere ayrım yapılmamalı.” diyor.
Hizmet sektöründe çalışan personellerin genellikle parasını günlük aldığını dile getiren Yüksel, parasını günlük alanların epey sıkıntı yaşayacağını, maaşlı çalışanların ise maaşlarının sadece bir kısmını alabileceğini belirtiyor. İnsanların erzak alamayacak durumlara gelebileceğini ifade eden Yüksel şöyle devam ediyor: “Hepimiz aşırı derecede karamsarız. Kovulma durumu söz konusu bile değil, çünkü zaten iş yok. Ücreti günlük aldığımız için, iş olmadığı zaman o para bize gelmiyor. Kovulmadık ama işimiz var diyemiyoruz şu anda.”