Direklerarası: Tiyatronun ve ramazan eğlencelerinin hikayesi
Hrant Dink Vakfı’nın mobil uygulaması “KarDes: Çokkültürlü Hafıza Turları Rehberi” bu kez bizi Direklerarası’nın tiyatrolarına bir yolculuğa çıkarıyor
Hrant Dink Vakfı’nın yapmış olduğu bir mobil uygulama olan “KarDes: Çokkültürlü Hafıza Turları Rehberi” bu kez tiyatroların hikayesinin izini sürüyor ve Direklerarası’nın tiyatro geçmişini dinleyicilerle buluşturuyor. Kadıköylü Onur Ünsal’ın seslendirdiği Direklerarası tiyatro turunun yanı sıra uygulamada Beyoğlu tiyatro turu da bulunuyor ve Şark Tiyatrosu’ndan Ses Tiyatrosu’na birçok hikayeyi dinleyebiliyorsunuz.
Hrant Dink Vakfı’nın İletişim Koordinatörü Zeynep Sungur ve Kültürel Miras Multimedya Koordinatörü Atom Şaşkal bu iki turun yapılma sürecini şöyle anlatıyor: “Bu iki turun doğmasındaki önemli sebeplerden biri de bu sene Hrant Dink Vakfı, Türkiye Tiyatro Vakfı ve Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık işbirliğiyle Yapı Kredi Kültür Sanat’ta kapılarını açan ‘Kulis: Bir Tiyatro Belleği, Hagop Ayvaz’ sergisi. 1911-2006 yılları arasında yaşamış İstanbullu tiyatro sanatçısı ve yayımcı Hagop Ayvaz’ın kişisel çabalarıyla oluşturduğu tiyatro arşivinden yola çıkarak, toplumsal bellek, kimlik ve mekân bağlamında, Türkiye’nin tiyatro tarihine odaklanan sergi 25 Temmuz tarihine kadar ziyaret edebilirsiniz. Serginin ardından yaptığımız yan etkinlikler kapsamında İstanbul Tiyatroları ve Beyoğlu başlıklı bir çevrimiçi panel yaptık; ardından da Ayvaz’ın zengin arşivinden de ilhamla bu iki turu sergiyle paralel olarak hazırladık. Yine bir yan etkinlik olarak da tiyatro sahnelerinin işbirliğiyle çevrimiçi Beyoğlu Tiyatro turu doğmuş oldu.”
Zeynep SungurSalgın sürecinde tiyatro sahnelerinin seyirciyle buluşamadığını söyleyen Sungur ve Şaşkal, KarDes mobil uygulamasının tematik turlarından Beyoğlu tiyatro turu içeriğini bir çevrimiçi tur olarak sunduklarını ifade ediyor. Sungur ve Şaşkal “Bu içeriğin anlatımını da tiyatro sahnelerinden oyuncuların yapmasının daha özgün, kıymetli ve keyifli olacağını düşündük. Pandemi döneminde seyircisiyle buluşamayan tiyatrolara destek olabilmek adına yaptığımız etkinlik serisinin anlatıcılığını Pürtelaş Tiyatro’dan Tilbe Saran, BGST Tiyatro’dan Cüneyt Yalaz, Kadıköy Boa Sahne’den Seda Türkmen, Semaver Kumpanya’dan Sarp Aydınoğlu ve Moda Sahnesi’nden Onur Ünsal yaptı” diye aktarıyor.
Atom ŞaşkalİSTANBUL’UN İLK TİYATRO BİNALARI
Direklerarası’nın İstanbul'un gece hayatı ve sahne sanatları tarihi açısından çok büyük bir öneme sahip olduğunu söyleyen Sungur ve Şaşkal Direklerarası’nı şöyle anlatıyor: “Ramazan aylarında İstanbulluların bir araya geldiği, orta oyunu ve tuluat gibi geleneksel tiyatro oyunlarının halkla buluştuğu; Kel Hasan Efendi, Naşit Özcan, İsmail Dümbüllü ve Kavuklu Hamdi gibi dönemin efsane tiyatrocularının oyunlarını sergiledikleri bir yer. İstanbul’un ilk tiyatro binaları Beyoğlu’yla beraber burada açılıyor. İlerleyen yıllarda bu yapılar İstanbul’un ilk sinema salonlarına da ev sahipliği yapıyor. Bu açıdan o dönemde Beyoğlu ile beraber şehrin tiyatro ve eğlence anlamında iki merkezinden biri. İlk tiyatrocularımızdan Güllü Agop, Mardiros Mınakyan, Tomas Fasulyeciyan ve Ahmet Fehim Direklerarası’nda sahne alan isimlerden bazıları.”
Sungur ve Şaşkal, Vakıf olarak İstanbul’un çok kültürlü mirasını yeniden keşfedebilecekleri yeni içerikler, turlar ve semt içerikleri eklemeyi hedeflediklerini söylüyor ve tiyatro özelindeki tematik turları genişletmek istediklerini ifade ediyor.
Onur Ünsal“TARİHE KATKI SUNUYORUZ”
Seslendiren tiyatrocu Onur Ünsal da Direklerarası ve Beyoğlu’nun tiyatro tarihi açısından çok önemli olduğunu söylüyor ve ekliyor “Osmanlı, Türk, Ermeni, Rum ve benzeri toplulukların oluşturdukları tarihin üzerinde yapıyoruz bu mesleği. Bana en çok hissettirdiği şey, hepsinin şu anda yok olmasından duyduğum umutsuzluk.”
Ünsal’ın turda en ilgisini çeken kısım ise Beyoğlu ve Direklerarası’ndaki tiyatroların birbiriyle rekabet ettiği dönem. Ünsal “Oyuncu, yönetmen, yazar değiş tokuşu özellikle çok ilgimi çekmişti” diyor.
20 senedir Kadıköy’de yaşayan Ünsal, Kadıköy bölgesinin de anlatılmasını çok istediğini belirtiyor. Ünsal “Kadıköy’ün önemi sadece bizim için değil, herkes için çok fazla. Sadece tiyatroların değil; kilise, konak, vb. arazilerin tarihini öğrenmek çok heyecan verici. Umarım kapsamlı bir çalışmayı anlatma imkanım olur, çünkü biz de halihazırda bu tarihe bir katkı da sunuyoruz.”
KarDes uygulamasını Google Store ve App Store’dan indirebilirsiniz.