Çokkültürlü Hafıza Rehberi: KarDes
Hrant Dink Vakfı, Çokkültürlü Hafıza Turları Rehberi olan KarDes mobil uygulamasını geliştirdi. Uygulama, Kadıköy’ün de içinde bulunduğu 12 bölgeyi içeriyor
Hrant Dink Vakfı, İstanbul’un çok kültürlü mirasını bölgeyi gezen kişilere aktarmak için KarDes mobil uygulamasını geliştirdi. Kullanıcılar, bu uygulama ile 12 bölgede cami, kilise, sinagog, manastır gibi 900’e yakın yapı hakkında bilgi edinebiliyor. Sözlü tarih görüşmeleri ile geliştirilen bu uygulama, kişisel gezi rehberi olarak tasarlandı. Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan bu uygulamayı kullanıcılar ücretsiz bir şekilde indirebiliyor.
Vakıf, uygulamanın lansmanını 9 Ocak’ta Anarad Hığutyun Binası’nda gerçekleştirdi.
Lansmanda konuşma yapan Hrant Dink Vakfı Kültürel Miras Proje Koordinatörü Narod Avcı uygulamayı “İstanbul’un çok kültürlü ve çok katmanlı yapısını gösteren bir mobil uygulama” olarak tanımlıyor.
“MODA BİR LEVANTEN SEMTİ”
Lansmanda Berken Döner, Moda’yı; Christo Kopano Beyoğlu’nu; Takuhi Tovmasyan Samatya’yı; Ahmet Tanrıverdi ise Büyükada’yı anlattı. Moda’yı çok sevdiği ve koruduğu için kendini Modalı hissettiğini söyleyen Döner, Moda’nın Kadıköy içinde farklı bir semt olduğunu söylüyor.
Döner, “Moda, Kadıköy’ün aristokrat kenti diye bilinir. Bu yapısını da Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar koruyor. Bu ayrıcalıklı yapı, Levantenler ile birlikte geliyor. Moda bir Levanten semtidir. Levantenlerin getirdiği o batılı yaşam tarzı ve bu yaşam tarzına hizmet eden fiziki mekânlaştırma, sosyalleşme ve batılılaşmaya öncülük ediyor. Tabii bir de Rum, Ermeni ve Yahudi toplumlarının yaşadığı bir yer geçmişten bugüne. Rumların tarihi daha eski, Ermeniler için Gökhan Önce bir kitabında, 17.yüzyılda Moda’ya geldiklerini söyler. Moda’ya gelen Ermeniler, Anadolu’dan gelen değil, Rumeli yakasından gelip yerleşen Ermeniler. Yahudiler daha çok Yeldeğirmeni’nde yaşadılar.” diyor.
MODA’NIN AZINLIK TARİHİ
Moda’yı Moda yapan önemli Levanten ailelerin olduğunu belirten Berken Döner, bu ailelerin mirası üzerine yeni başka yapıların eklemlendiğini söylüyor. Türk ailelerin daha sonra yerleşmeye başladığını söyleyen Döner, “Gelen aileler genellikle asker ve bürokrat kökenli ailelerdi. Şu anda da böyle bir yapısı var. Emekli generaller çok sever Moda’yı. Modaburnunda en çok onlar oturur oranına baktığımızda. Bugün hala Vitol Çıkmazı diye anılan bir sokağımız var. O Levanten mirasa halen selam gönderir bu sokak.” diyor.
Moda’da Rum, Ermeni ve Yahudilerin semt içinde görünürlüğüne değinen Döner, Moda’da en kalabalık grubun Ermeniler olduğunu söylüyor. Ermenilerin belli bir cemaat altyapısı kurum, dernek ve okulları olduğunu söyleyen Döner, o dönemde herkesin girebildiği sosyalleşme mekânlarının olduğunu belirtiyor. Moda’da Rumların sayısının daha az olduğunu belirten Döner, Yahudilerin ise hiç görünür olmadığını ifade ediyor.
Döner şöyle anlatıyor: “Azınlık deyince homojen bir yapı gibi algılanıyor. Bir azınlıklar var, bir de Türkler. Bu çok yanlış bir algı. Çünkü her azınlığın kendine özgü bir tarihi, kültürel geçmişi var. Semt içinde görünürlükleri de bu bağlamda çok farklı. Mesela Rumlar ile Ermeniler daha yakın, daha iyi anlaşırlar. Beraber etkinliklere katılırlar, birbirlerinin ibadethanelerini kullanırlar ya da derneklerine giderler. Ama Yahudiler için bunu söyleyemem. Semt içerisinde Türkler Yahudileri tanımadığı gibi, Rumlar ve Ermeniler de tanımıyordu. Dolayısıyla Yahudilerin görünürlüğü yok Moda içerisinde.”
KADIKÖY’DEN ÜÇ BÖLGE
KarDes, kişisel gezi rehberi olarak tasarlanmış hem App Store hem de Play Store'dan indirilebilen ücretsiz bir mobil uygulama. Uygulamada Kadıköy’den de üç bölge var. Rıhtım, Moda ve Bahariye’den birçok yapının ele alındığı uygulamada, yapıların hikâyesini sesli olarak dinlemek de mümkün.