Son çekiç darbesini de vuran adam, merdiven basamaklarını ağır ağır inerken, astığı tabelaya ilk güvercin konar:

GÜLİSTAN GAZİNOSU
HAMDİ BEY İDARESİNDE

İşleri önce iyi gider Hamdi Bey’in. Ama İstanbul’da dans çılgınlığı başlayınca el etek çekilir gazinodan. Kadıköy yakasındaki Kuşdili Çayırı’nın güzel bir yerinde olmasına rağmen, alaturka bir havası vardır Gülistan Gazinosu’nun. Hamdi Bey, modaya uymak için bir dans pisti yaptırıp bir caz ekibiyle anlaşsa da, gençler eğlenmek için Kalamış’taki Todori’nin bahçesini tercih etmekteydiler.
Caz işini kıvıramayacağını anlayan Hamdi Bey, alaturka müziğe devam etmeye karar vererek, oldukça geniş bir saz ve ses heyetiyle anlaşma yapar. Dönem, 1920’li yılların sonu olduğu için, perşembe öğleden sonra ve cuma günü tatil yapmaktadır İstanbullu... Hamdi Bey de, parasını peşin ödediği saz heyeti için büyük bir reklam kampanyası başlatır. Günler boyunca çığırtkanların girmediği sokak, el ilanı vermediği insan kalmaz neredeyse... Tüm hazırlıklar tamamlanıp müşteriler beklenirken, aniden bastıran yağmur göle dönüştürür Kuşdili Çayırı’nı. Gazinonun kapalı yeri olmadığı için, boş ve ıslak masalara karşı bir müzisyenin akort etmeye çalıştığı kemanının sesi duyulur yalnızca.
Yaz yağmurunun azizliğine uğrayan Hamdi Bey, bir sonraki perşembe akşamı için aynı masrafı yapmaya kararlıdır. Büyük bir hazırlığa kalkışır yeniden. Ama Gülistan Gazinosu aniden bastıran yaz yağmuruna esir düşer bir kez daha...
Umudunu yitirmez Hamdi Bey; bir sonraki hafta için aynı saz heyetini kuracak, aynı mezeleri hazırlatacak ve gazinosu eskiden olduğu gibi kalabalık gecelerinden birini yaşayacaktır. Büyük bir borç altına giren Hamdi Bey, masa örtülerini ütülettirir, kadehleri parlattırır her şeye rağmen. Hazırlıkların yapıldığı günlerde havaların iyi gitmesi, Kuşdili Çayırı’nın kâğıthelvacılar, macuncular ve dondurmacılardan alışveriş yapan Kadıköylülerle dolması Hamdi Bey’in yüzünü güldürür. Perşembe gününe kadar her sabah, pencereden odaya sızan yaz güneşiyle uyandığı için de son derece mutludur Hamdi Bey.
Ama perşembe sabahı güneşin tatlı tebessümü uyandırmaz Hamdi Bey’i. Telaş içinde kalkar ve odanın perdelerini iki yana açar; önünde kara, kapkara bulutlar vardır. Öğleden sonra hava düzelir diye umut eder ama çayıra adını veren kuşların dili, yağmurun sesine bırakır yerini... Üstelik ıslak bir sessizliğe gömülü Gülistan Gazinosu’nun jeneratörü de çalışmaz o gece. Hamdi Bey, yumruk yaptığı iki elini şimşeklerin çaktığı gökyüzüne doğru kaldırıp bağırır: “Uğraşma benimle!”
Ertesi sabah, Kuşdili Çayırı yüzlerce aynayla kaplıdır sanki... Güneş ışınları birer aynaya dönüştürür su birikintilerini... Ve o birikintilerden birine, kendini gazinosundaki ağacın dalına asan Hamdi Bey’in görüntüsü yansır…
Kadıköy’de bulunan Kuşdili Çayırı’nın bir bölümü “Salı Pazarı” olarak kullanılıyor günümüzde. Çadırlarını kurmak için kalın halatları direklere, ağaç dallarına asan ve yağmur yağdığında müşteri gelmeyecek diye telaşa düşen pazar esnafından hiç kimse anımsamaz Hamdi Bey’in hüzünlü öyküsünü.
Ucuz giyimin yeridir pazar alanı. Ama bir zamanlar, en şık elbiselerini giyerek gezinirdi orada İstanbullular. Onlardan biri de Oktay Rifat’tır:

Param olsa satar mıydım
Kahverengi elbisemi
Damalı gömleğimi giyerdim
Alaca mendili takardım
Kuşdili’nden geçerdim
Param olsa satar mıydım
Kahverengi elbisemi

Hamdi Bey’in bayrak ipiyle yaşantısına son verdiği trajik öyküsünün konuşulduğu yıllarda, kovboy kıyafetli çocuklar görürüz Kuşdili Çayırı’nda. Bayram yerinde kiraladıkları atların sırtında, kendilerini Kuşdili Sineması’nda izledikleri filmlerdeki kovboylar sanan çocuklardan biri, yuları iyi tutmadığı için yere düşer. Başında yumurta büyüklüğünde bir şişlikle eve gelen çocuk, dedesi tarafından azarlanır: “Artık o Rafet’e uymak yok. Kovboyculuk movboyculuk istemem.”
Başındaki şişliğin ağrısına bir de dedesinin poposuna vurduğu bastonun acısı eklenen çocuk, şöyle anımsar o günleri: “Hele o yıl Darüşşafaka’ya giden Rafet kardeşimiz, kovboyluğu öylesine ciddiye almıştı ki anlatamam. Rafet dinlence günlerinde herkesi şaşırtan kovboy giysilerine bürünür, belinde paslı, toplu tabancalar, Yeldeğirmeni çarşısında, Tepe Sokak’ta dolaşır, ona buna yardım etmeye çalışarak kovboylar gibi olmaya özenirdi. İşte, Rafet kardeşimiz bizi de kendisine benzetmekte gecikmedi. Büyüklerden edindiğimiz uzun pantolonların kenarlarına Rafet’in bulduğu tüyler dikildi, kareli gömleklerin üstüne, eski deri ya da kadife yelekler uyduruldu, kalın kemerlerimize Rafet’in bulduğu çakaralmazlar yerleştirildi, başlarımızda kenarları geniş fötrlerden bozma şapkalar, birer komik çocuk kovboy olup çıktık ortaya...”
Arkadaşı Rafet gibi kovboy olmaya özenen çocuk, Zonguldak’ta karşımıza çıkar yıllar sonra... 1938’de girdiği Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü sınavında, yüzlerce katılımcı arasından ilk beşe girse de, İstanbul’dan alınacak bir kişi olmayı başaramamıştır. Yüreğinde yanan tiyatro ateşiyle, lacivert bir iş tulumunun içinde görürüz onu. Her adımında gıcırdayan siyah lastik çizmeleriyle maden ocağına doğru yürür. Evet, o bir madencidir artık. İçinde yaşattığı çocuk, kovboy filmlerinde gördüğü altın madenlerini fısıldar kulağına... Bir elinde lambası, diğerinde zeytin, peynir, ekmek ve haşlanmış yumurtadan oluşan nevalesini koyduğu torbayla ocağın karanlık ağzından içeri girer ve kaybolur gözden...
Maden ocağında çalışmaya başladığı ilk gün, göçük altında kalan iki işçinin cesedi çıkarılır dışarıya. Doymak bilmeyen bir canavarın midesindedir sanki. Ekmeğini, o canavarın yüreğini kazıyarak kazanan emekçilerle tanışmasını şöyle anlatır yıllar sonra: “Aşağıda kömür vagonlarını dolduran dört kişi vardı. İçlerinden biri elimden düşürdüğüm lambamı yerden alıp bana uzatırken, ‘Hoş geldin’ dedi. Utandım. Bu genç adamların kömürden kararmış yüzlerinden, donuk bakışlarından utanmıştım. Sessiz bir dayanışmanın içinde, buğday tarlalarında bıraktıkları güneşli, mavi gökyüzünü, köylerini düşünerek, yükümlülüklerinin bilincinde çalışıyorlardı. Tiyatro sanatını tüm işlerin üstünde görmeye başlamış bir şehir çocuğunun duygusallığıyla bakıyordum onlara.”
Turneye çıkan İstanbul Şehir Tiyatrosu’nun yolu Zonguldak’a düşer. Salonu dolduran izleyiciler arasında o da vardır. Çalışma arkadaşı Osman Usta “Ben ne anlarım tiyatrodan” dediyse de, ona da bilet almış, yanında oturtmuştur. Osman Usta bir sahneye bir de onun yüzüne bakar oyun boyunca... Ve çıkışta şunları söyler: “Tiyatrocu ol, sana daha yakışır.”
Genç madenci ustasının sözünü dinler ve bir daha geri dönmemek üzere ayrılır Zonguldak’tan. Marko Paşa dergisinde çalışır bir süre. Şehir Tiyatrosu’nda heykel rolü oynar gönüllü olarak. Sabahattin Ali’nin tavsiyesiyle de İpek Film’de dublajcı olur. Sonra figüranlık, bir iki küçük rol... Ve tiyatro afişlerine yazdırır adını: “Mücap Ofluoğlu”
O, oyunun başlayacağını haber veren son zilin çalmasının ardından, ışıkları söndürülen salondaki tiyatroseverlerin karşısına çıkarken, geride bıraktığı maden ocağının karanlığa uzanan kapısının üstünde şu ad okunur:
“ÜZÜLMEZ”

Yazarın Diğer Yazıları

Kuşlar, uçurtmalar, balonlar…

İstanbulun kanatlı sahipleri arasında ilk sırayı martılar alır. Deniz tavuğu da denilen martıların beyaz gvdesi, sarı ayak ve gagaları, İstanbulun iki yakasını bir araya getirmeye alışan vapurlara da renk verir. Vapurların gvdesi beyaz, bacası ve can simitleri sarıdır. Araba taşıyan vapurlara siyah rengi veren de karabataklardır. Denize en yakın ua ...

İstanbul şövalyesi

Fareyi sevimli bir hayvan olarak bize sunan Walt Disney, Birinci Dnya Savaşına cankurtaran şofr olarak katılır. Yalnızca o mu? Polis romanlarının nl yazarı Dashiell Hammetti de, aynı savaşta bir cankurtaran aracında direksiyon sallarken grrz. İlk kez 1896 yılında, Paris Fuarında grcye ıkan cankurtaran aracının dikiz aynasına drt yıl sonra Bromfield ...

Vietnam Savaşı'nda bir hayal kahramanı

Servenlerinde Spermani yenen bir kişi vardır. O da, dnya ağır sıklet boks şampiyonu Muhammet Ali Claydan başkası değildir! Uzayın derinliklerinde yaşayan Scrubblular savaş gemileriyle dnyaya gelirler. İnsanlığın ok hızlı geliştiğini ve tehdit oluşturduğunu syleyen uzaylılar, Muhammet Aliye kendi şampiyonlarıyla boks maı yapmayı nerir. stnlklerini i ...

İstanbul'da bir zürafa

Haydarpaşa Rıhtımına yanaşan gemilerden yk boşaltan dev vinler birer zrafa grnmndedirler. Bu vinlerden biri ne zaman gzme takılsa, bir zrafanın İstanbula deniz yoluyla yaptığı yolculuğu anımsarım. Mussolininin Hitlerle birlikte İkinci Dnya Savaşına hazırlandığı yıllarda, Haydarpaşa nlerinden geerek Kadıky İskelesine doğru yol alan bir akşam vapuru ...

Noel Baba Nasreddin Hoca'ya karşı

Antalya Mzesinde sergilenen bir kutunun kapağında Myra Başpiskoposunun resmi vardır. Bu kutu, bir İtalyan kadın tarafından 1925te, Bariden getirilmiştir ve kutuyu değerli kılan da, iinde taşınan kemiklerdir. 1087 yılında, Demreden alınan Myra Başpiskoposunun beş kemiğinin ait olduğu topraklara, yani Antalyaya szn ettiğimiz kutunun iinde geri getiri ...

PADİŞAHIN YEMEK ARTIKLARI

Paristeki Louvre Mzesinde sergilenen Roma askerlerinin kalkanlarından birinin tam nnde duruyoruz!.. Sunay Akın, bu nl mzenin salonlarında birbirinden değerli sanat eserleri sergilenirken, bir Romalı askerin kalkanının nnde durmamız neden? diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Efendim, bu kalkan, Roma İmparatorluğunun egemen olduğu topraklarda her sabah, ...

Savaş ve Ressam

İstanbulun, yks en garip olan hayvan heykeli Kadıkydedir. Bu heykelde kızgın bir boğa gze arpar. Zavallı hayvanı bylesine fkelendiren ne olabilir; yağmurlu havalarda yanından geen ve bir matadorun elindeki pelerine benzettiği kırmızı renkli şemsiyeler mi, yoksa, Bu boğa heykelinin burada ne işi var? diye dşnmeyen insanlar mı?.. Eğer şemsiyelere kız ...

Çelengin ortasındaki kız

Londradaki Kralie Savaş Mzesinde, Birinci Dnya Savaşı sırasında Trk esirlerin boncuklardan yaptıkları yılanlar sergilenmektedir. Ayrıca, bir hayvanın kprckkemiğine yapılmış gemi resmi de mzeyi gezenlerin ilgisini eken eserler arasındadır. Adı bilinmeyen bir Trk esir tarafından izilen gemi, adına Anadoluda trkler sylenen Yavuzdan başkası değildir! B ...