Kadıköy’de doğmuş Kadıköy’de büyümüş biri olarak ailemin, akrabalarımın, yakınlarımın bana anlattığı 30’lu, 40’lı, 50’li, 60’lı yılların Kadıköy’ünü yazdım, iyi okumalar…

“Akşamları bahçedeki masamızda yenilen yemekten hemen sonra, yaz mevsimine özel cam kenarında bir zigonun üstüne yerleştirilmiş radyomuz açılırdı. Akşam sekiz ajansında genelde savaş haberleri ilk sırayı alırdı. İngiltere ve Almanya’nın hava akınlarını, Balkanların durumunu, ekonomik olarak ülkece almamız gereken tedbirleri ve Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden savaş nedeniyle ülkeye geri getirilen Türk öğrencilerin isimlerini dinlerdik. Annem sofrayı toplarken arada iç çeker “Daha neler olacak bakalım” derdi. Bir akşam yemek sonrası “Bizim halkevi de asker için çorap ve iç çamaşır yardımı başlatacakmış galiba. Lozan Zaferi konferansına gittiğimde konuşuluyordu haberin olsun’ demişti. Halkevi’ndeki hemen her etkinliği takip etmeye çalışan annem, Bahariye Caddesi’nde inşaatı başlayan, mimar Rüknettin Güney’in projesi yeni Halkevi Binası hakkında bilgileri de bize heyecanla iletirdi. Bahçede yemek masasının başında oturmaya devam eden ve kulağı radyoda, haberleri dinleyip sıkıntılı düşüncelere daldığını düşündüğüm babam, konuyu değiştirmek istercesine bir anda gül ağaçlarımıza bakarak, “biz bu çiçek işinden anlamıyoruz, nerede bizim Kerami’nin gül bahçesi nerede bizim bahçedeki güller. Onca ağaçtan İki üç gül çıksa seviniyoruz ama olmaz böyle. Ben yarın Üsküdar’a Kerami’yi görmeye gideceğim. 

MODA’DA GÜL SERGİSİ

Olmadı bir bahçıvanını versin de bir baksın şuraya, neyi eksik yapıyoruz söylesin bize’ diye seslenmişti anneme. Kerami Bey Üsküdar Şeyh Camii’nde başladığı gül yetiştiriciliğine sonraki yıllarda Küçük Moda’da oluşturacağı gül fidanlığıyla daha profesyonel olarak devam edecek ve Türkiye’nin bir numarası olacaktı. 1947 yılında 450 çeşit gülünü 1950 yılında 852 damızlık çeşide yükseltecek, hatta 1951 yılı Mayıs’ında vali ve belediye başkanının da yer aldığı bir merasimle Küçük Moda’da bir ‘Gül Sergisi’ açılacaktı. Annem hiç duymamış gibi davrandı. Bir süre sessizlik oldu. Sonra ‘ben yarın Bostancı’ya gideceğim. Bostancı Camii’nde Cahide Sonku’nun annesi Hayriye Hanım’ın mevlidi var’ dedi. Henüz 15 yaşındayken Şehir Tiyatrosu’nda figüran olarak başlayıp, 1933 yılında ‘Yedi Köyün Zeynebi’ oyununda omzunda testi taşıyan ve hiç repliği olmayan bir köy kızını canlandıran Cahide Sonku yine 1933 yılında Muhsin Ertuğrul’un yönettiği ‘Söz Bir Allah Bir’ adlı filmle beyazperdeye geçmişti. Nazım Hikmet’in senaristliğini yaptığı ve köy konulu ilk film olma özelliğini taşıyan 1934 yapımı ‘Aysel, Bataklı Damın Kızı’ filminde büyük ün kazanarak Türk sinemasının ilk kadın yıldızı olmuştu. Sinemada yıldız olma adımlarını atmasına rağmen tiyatro ile olan bağını koparmamış ve Shaw, Tolstoy, Shakespeare, Çehov gibi yazarların oyunlarında rol alarak Şehir Tiyatrosu’nun en önde gelen kadın oyuncularından biri olmuştu. 1937’de müziklerini Cemal Reşit Rey’in yaptığı ‘Adalar’ adlı revüyü oynamak üzere evden çıkarken, hasta olan annesi henüz 34 yaşındayken hayata gözlerini yummuştu. Cahide Sonku hayatının bir dönemini Bostancı-Suadiye arasındaki, önünde büyük bir çiçek bahçesi olan üç katlı evinde geçirmişti. Cahide Hanım tren köprüsünün hemen karşısında denize nazır evinin balkonunda olduğunda, evin önünden geçen trenlerdeki insanların ona, O’nun da yolculara selam verdiği söylenirdi. Tiyatro ve sinema sevdalısı annem hem Cahide Sonku’ya hayrandı hem de Bostancı’da rahmetli babasının yaptırdığı köşke iki aylığına sayfiyeye gelen çocukluk arkadaşını görmek için bahane yaratıyordu. Bizim mütevazı evimizle karşılaştırılamayacak kadar büyük ve güzel köşkü annelerinin de onayıyla satışa çıkarmışlar ama makul bir fiyatta anlaşabildikleri kimse olmayınca bu yazı, karı koca ve iki çocuklarıyla birlikte orada geçirme kararı almışlardı. Bizim evimiz küçük bir bahçe içinde bir bodrum katı, bir giriş kat ve tavan arasından ibaretti. Onların köşkü tanınmış eczacı merhum Ethem Pertev’in köşküne komşu sayılabilecek, zemin katı kagir üç katlı bir köşktü. Bahçesinde kuyusu, meyve ve çam ağaçları vardı. Denize ve plaja iki adım bir yerdi. Bir hafta önce ziyaretlerine gittiğimizde akşam üstü sahile yürüyüşe çıkmıştık. Akşam yemekten sonra annem, babam ve arkadaşları Bostancı İskele Gazinosu’nda Sadi Tek Tiyatrosu’nun oyununa gitmişlerdi. Ben köşkte kalmış, akşamı bahçede evin iki küçük çocuğu ve büyük anneyle geçirmiştim. Anneanneleri torunları için bu yaz ilkokul çocukları öğrenci kampına başvurduklarını ama dört yüz çocuk arasında kendilerine sıra gelmediğini anlatmıştı. 

Bu yaz kamplar Kızıltoprak, Erenköy, Göztepe ve Pendik’te açılmıştı. Bakırköy ve Yeşilköy’deki kamplar çadır tedarik edilemediği için açılmamıştı. Savaşın hangi boyutlara ulaşacağı bilinmediğinden çadırlar hem ordu hem ihtiyaç halinde sivil savunma için el altında tutuluyordu. Aynı şekilde öğretmenler için Heybeliada’da açılan kamp vardı. Babam bekar öğretmenlerin rağbet ettiği bu kamplara hiçbir zaman katılmamıştı. O akşam büyük annenin Bostancı Fakirler Yardım Birliği diye bir derneğe, kurulduğu günden bu yana, on yıldır üye olduğunu öğrenmiştim. Her sene olduğu gibi bu yaz sonunda da bir kır balosu tertip edip toplanan parayla tüm civardaki ihtiyaç sahiplerinin kışlık yakacak giderlerini çıkarmayı düşündüklerini anlatmıştı. Ben de Pazar günü Fenerbahçe Stadı’nda yapılacak askeri liseler spor şenliklerinden söz etmiş ve babamla gidip izleyeceğimizi söylemiştim. 

TIKLIM TIKLIM TRAMVAYLAK

O akşam çok ısrar etseler de köşkte kalmamış, hafta sonu sefer saatleri uzatılan tramvayla dönmüştük Kadıköy’e. Bostancı’ya gelirken zar zor sıkışıp binebildiğimiz tramvay akşam dönüşte daha sakindi. Kadıköy tramvaylarının hiç bitmeyen şikayet konusu tramvay sefer sayısının yetersiz olması, tıklım tıklım dolu tramvaylara binebilmenin çoğu zaman imkansız olmasıydı. Bizim bugün kullandığımız 4 numaralı tramvayla ilgili son şikayet, sabah saatlerinde yeteri kadar sefer olmaması sebebiyle Bostancı’dan Göztepe’ye kadar geldiğinde zaten dolan tramvayların Göztepe’den sonra kapılarını bile açamamaları ve buralarda oturanların vapurları kaçırıp işlerine geç kalmasıydı. Geçici bir çözüm olarak tramvay arabalarının orta sırasındaki dört koltuk kaldırılarak ayakta daha çok yolcu alınması bile çare olarak uygulanmıştı. Kadıköylü gazeteci ve yazar Suat Derviş de gazetedeki bir makalesini tamamen bu soruna ayırmıştı. İdare’nin Şirket’in elinden Devlet’in eline geçmesine rağmen aynı sorunların devam ettiğine değinen yazar, tramvay arabalarının sayısını çoğaltmak, seferleri günün kalabalık saatlerinin ihtiyacına göre ayarlamak imkansız mıdır? diye sormaktaydı. 1940 yılı sonunda Üsküdar-Kadıköy Halk Tramvayları’nın en çok yolcu taşıdığı hat, iki buçuk milyon kişiyle Kadıköy-Bostancı hattı olacaktır. Son zamanlarda çok sık yaşanan kazalar da hemen kulaktan kulağa duyuluyor ve akşamları mutlaka ya annem ya babam bu kazadan hepimizi haberdar ediyordu. 2 numaralı Üsküdar-Kadıköy tramvayı İbrahimağa’dan geçerken elektrik kontağından yangın çıkmış, tramvay tutuşmuş ama vatman Hamdi anında müdahaleyle kum dökerek yangını söndürmüş ve bir kahraman olmuş. Bostancı Köprüsü’nden geçen tramvay önüne çıkan at arabasına çarpmış, arabanın sürücüsü yaralanıp Numune Hastanesi’ne kaldırılmış ve vatman Hasan da yakalanıp sorguya götürülmüş. Vatman Halil idaresindeki Moda tramvayı, babamın da öğretmenlik yaptığı 8.ilkokul önünden geçerken semtin tanınmış bakkalı Hristo’ya çarpmış ve Hristo başından yaralanmış. Bu olay üzerine okulun baş öğretmeni Zahide Hanım bir kez daha yetkililere endişelerini bildirip, okul önünden tramvayların yavaş ve dikkatli geçmeleri için bir dilekçe hazırlamış. 

Annem ve babam, tramvay Bağdat Caddesi’nde ilerledikçe zamanında tarla fiyatına satılan yerlerin şimdi ateş pahası olduğunu konuşuyorlardı. İnşaat furyası devam ediyor ve birçok yerde yeni yapılacak ev, villa ve hatta apartmanlar için cadde kenarına bırakılmış taş yığınları göze çarpıyordu. Zaten dar ve yetersiz gelmeye başlayan cadde bu taş yığınlarıyla iyice daralıyor ayrıca asfalt sürekli bozulup yeni ve büyük çukurlar açılıyordu. Kübik mimari modası bu bölgeye iyice damgasını vuracak ve sürekli artan inşaat faaliyetleri sonucunda bir süre sonra Bağdat Caddesi boyunca araba park etmek ve Caddebostan’la Suadiye arasında akşamları bisiklete binmek yasaklanacaktı. 

FRANSIZ TAVUKLARI

Kadıköy’e elektriğin gelmesiyle birlikte ıhlamur ağaçlarının kesilip bir elektrik deposunun yerleştirildiği Kızıltoprak’ta deponun olduğu yere de bir tramvay durağı yapılmıştı. Depo durağına geldiğimizde her ay bir kere geldiğimiz durak karşısındaki Nurettin Otan’ın dükkanı işaret eden annem, bana bakarak ‘yarın gelelim yumurta alalım’ dedi. Nurettin Tavukhanesi Papazın Bahçesi’nde açılmış, Fransa’dan getirilen farklı cins tavuklar yetiştirilmiş ve tavukhane Cuma günleri ziyarete açılıp tavuk satışı yapılmaya başlanmıştı. Sonrasında depo durağındaki dükkan açılıp, bu tavukların yumurtalarının satışları cumartesi öğleden sonraları ve pazar sabahları oradan yapılmaya başlanmıştı. 

Tramvaydan Altıyol’da inip Bahariye Caddesi boyunca yürüyerek Şair Latifi sokaktaki evimize gidecektik. Babam bir dönem Ahmet Haşim’in de bizim evin sokağında yaşadığını ve hatta kendisiyle bir vesileyle tanışma fırsatı bulduğunu gururla anlatırdı. Ahmet Haşim’in oturduğu yıllardan bugüne kadar bizim sokağa aslında herkes Şekerci ya da Şekerci Bakkal sokağı derdi. Sokağımızın Belediye kaydı Şair Latifi diye geçerken, tapu kaydıysa hala Yoğurtçu Çeşme Birinci Orta diye geçmekteymiş. 20 numaralı Moda tramvayının geçtiği cadde boyunca yürürken önce beş ay kadar önce açılan Opera Sineması’nın sonra da Süreyya Sineması’nın afişlerine bakmayı ihmal etmemiş, yeni Halkevi Binası inşaatını görmüş, sonra Abdullah Paşa Konağı önünden geçip karşı sırada da Aya Triada Kilisesi’ni gerimizde bırakıp evimize doğru inmiş yorucu bir cuma gününü sonlandırmıştık.”

Yazarın Diğer Yazıları

Fotoğraflı Kadıköy tarihi

  CADDEBOSTAN VAPUR İSKELESİ XIX. yüzyıl sonunda Göztepe civarında saraya yakın çevrelerin yazlık köşklerinin görülmeye başlaması ve Caddebostan sahilinin İstanbul’dan uzaklaşıp deniz havası almak için gözde yerlerden biri olmaya başlamasıyla İdare-i Mahsusa tarafından yaz aylarında Caddebostan’a vapur seferleri yapılması kararı alınmıştı. Re ...

Kadıköy tarihinde bu ay: Aralık

Türkiye’nin ilk kadın mimar ve restoratörlerinden, TMMOB’nin 491 sicil numaralı üyesi Cahide Tamer Aksel 5 Aralık 2005'de vefat etmişti. Kadıköy Onuncu İlkokulu, Kadıköy Ortaokulu ve Erenköy Kız Lisesi’nden mezun olan Aksel’in ilk ve orta öğrenim hayatı Kadıköy’de geçmişti. Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü, Türk Tezyini Sanatı Bölümü ve Mimarl ...

Kuşdili

Bir dönem çayırı, gazino ve kahvehaneleriyle, tiyatrosu ve sinemasıyla, 1898 yılında eğitim hayatına başlayan Kuşdili Rüşdiyesiyle, Kadıköy sosyal hayatının merkezlerinden biri olan Kuşdili olarak adlandırılan bölge günümüzde unutulan ve neredeyse kullanılmayan ismiyle tarih sayfalarındaki yerini almıştır. Hasanpaşa’daki yeni yerinden önce Salı Paz ...

Tarihte bu ay: Kasım

Mimar Alexandre Vallaury ve Raimondo d'Aronco'nun oryantalist üslupta inşa ettiği Haydarpaşa Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane binası 6 Kasım 1903 yılında törenle açılmıştı. 80 bin metrekarelik arsa üzerinde inşa edilen binanın dört kenarı koridorlarla çevrili dikdörtgen bir iç avlusu ile 54 bin metrekarelik bir inşaat alanı vardır. 26 Eylül ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi- Suadiye

II. Abdülhamid’in Maliye Nazırı Ahmet Reşat Paşa ve damadı Düyun-u Umumiye komiseri Said Bey tarafından Reşat Paşa’nın genç yaşta ölen kızı Suad Hanım adına, demir yolunun hemen kenarına 1907 yılında yaptırılan cami, bu tarihten itibaren semtin ismini belirler. Böylece TCDD 1. Bölge Müdürlüğü kayıtlarına göre 1910 yılında yapılan ve 2004 yılında, y ...

Kadıköy tarihinde bu ay: Ekim

1 Ekim 1934’te Üsküdar-Kadıköy Halk Tramvayları Şirketi’nin Bostancı hattı işletmeye açılmıştı. Kadıköy-Bostancı hattında, şirketin Avrupa’dan getirttiği yeni arabalar sefere konulmuştu. Bu hatta hizmet veren otobüsler seferden alınarak, arabalı vapurla İstanbul tarafına gönderilmişti. Kadıköy’den Bostancı’ya her yedi dakikada bir tramvay hareket e ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - Kalamış

Türkiye’nin ikinci, İstanbul’un en büyük yat limanına sahip Kalamış uzunca bir süredir ne yazık ki şiirlere, şarkılara, resimlere konu olan güzellikleriyle değil yeni yat limanı projesiyle birlikte değiştirilen imar planıyla gündemde yer alıyor. Kadıköy ve Kadıköylü’nün yararına olmayacak, Kadıköy’ün tarihi ve doğal güzelliklerini bir kat daha öldü ...

Kadıköy tarihinde bu ay: Eylül

Tarihte Kadıköy için dönüm noktası olacak önemde iki yenilik eylül ayında gerçekleşmişti: 10 Eylül 1930'da 63000 nüfuslu Kadıköy, Kayışdağı suyuna kavuşmuştu. Süreyya (İlmen) Paşa'nın başlattığı çalışmalar sonuçlanmış, yapımları biten su depoları ve dört çeşmenin (Altıyol, Yeldeğirmeni, Hasanpaşa, İkbaliye) açılışı vali Muhittin Üstündağ tarafından ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - 34

Moda Vapur İskelesi Mimar Vedat Tek tarafından tasarlanan Moda İskelesi, güney cephesinde bulunan kitabesindeki 1335 tarihinden ötürü 1916 ve 1919 yılları arasına tarihlenir. Dört cephesi birbirinden farklı süslemelere sahip dikdörtgen yapının üst katı ilk yapıldığında açık bir teras olup günümüzden farklıydı. 1937 yılında şiddetli bir lodos ...

Kadıköy Tarihinde Bu Ay: Ağustos

Sadece Kadıköy’ün değil tüm İstanbul’un en görkemli ve özel yapılarından biri olan Haydarpaşa Gar binasının inşası çalışmalarına iki Alman mühendis tarafından 1899 yılında başlanmıştı. İtalyan ve Türk taş ustalarının çalıştığı binanın yapımı için, önce denize bin yedi yüz adet kazık çakılarak bir dolgu alanı oluşturulmuştu. Kadıköy tarihinde ve sos ...

FOTOĞRAFLI KADIKÖY TARİHİ

CADDEBOSTAN  PLAJI Tenha, tekinsiz, hırsız ve eşkiyanın gezdiği bir yer olarak Cadıbostanı ismiyle anılan bölge, sayfiye geleneğiyle birlikte paşaların köşklerinin görülmeye başlamasıyla Caddebostanı’na dönüşmüştü. Sonraki yıllarda plajı, bahçeleri ve gazinolaraıyla Kadıköy’ün önemli eğlence merkezlerinden biri olan Caddebostan, bu eğlence v ...

Kadıköy Tarihinde Bu Ay: Temmuz

1936 yılında İstanbul Eğitim Müdürlüğü tarafından öğrenciler ve öğretmenler için yaz tatil kampı uygulaması başlatılmıştı. Temmuz ayında başlayan kamplar ağustos sonuna kadar devam ediyordu. İlk yıllarda bu kamplardan ikisi, Kızıltoprak ve Erenköy olmak üzere Kadıköy’deydi. 1936 yılında 1 Temmuz’da başlatılan kamp, sonraki yıllarda da temmuz ay ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi

YOĞURTÇU  PARKI “Garip” akımının kurucularından şair ve yazar Melih Cevdet Anday, Yoğurtçu Parkı’nı şöyle anlatır bize : Yoğurtçu Parkı, ben ilkokuldayken yapıldı. Orası dere kenarı, bataklık bir yerdi. Sonra ağaçlar dikildi. Şimdi birer dev gibi olmuş ağaçlar. O ağaçlar ki, boyları benden büyük ama, yaşları benden küçüktür. Kardeşim sayılır onl ...

Kadıköy tarihinde bu ay: Haziran

Erenköy Sanatoryumu, İstanbul Verem Mücadelesi Cemiyeti ve Kızılay tarafından Feshane Nazırı Muhittin Paşa’nın köşkü ve çevresindeki arazi satın alınarak kurulmuş, 3 Haziran 1932'de yapılan törenle açılmıştı. Sanatoryum, 1976 yılında, tüm arazisi ve yapılarıyla birlikte Sosyal Sigortalar Kurumu’na devredilmiş ve SSK Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıklar ...

İnci Gazinosu

Sermet Muhtar Alus 1939 yılında Akşam Gazetesi’nde şöyle yazar : “Otuz beş yıl evvel Kadıköyü’nün kumluğu daha doldurulmamış ve ortada yok. Deniz şimdiki Belediye Dairesi’nin çok gerisinde, kısa duvarlı evlerin önünde şıpır şıpır... O vakit ki iskele, İskele Camisi’nin hizasında, üstünde salaş bir gazinosu bulunan uzun ahşap bir alametti...” Kadıkö ...

Kadıköy tarihinde bu ay: Mayıs

  1892 yılında tamamlandığında Eskişehir ve Ankara'ya kadar uzanarak Anadolu Demiryolları adını alacak olan Haydarpaşa-İzmit Demiryolu hattı 3 Mayıs 1873'te törenle açılmıştı. Kadıköy’de yerleşik nüfusun artması üzerine 20 Mayıs 1936'da Söğütlüçeşme tren istasyonu açılmış ve trenler Haydarpaşa - Kızıltoprak arasında Söğütlüçeşme İstasyonu'nda ...

Erenköy Sanatoryumu

İstanbul Verem Mücadelesi Derneği tarafından kurulan Erenköy Sanatoryumu 3 Haziran 1932’de resmi açılışını yapmıştı. Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin yardımlarıyla Feshane Nazırı Muhittin Paşanın Erenköy’deki köşkü ve çevresindeki çamlık araziler satın alınarak sanatoryum yerleşkesi oluşturulmuştu. Arazide bulunan iki ahşap köşk hastalara yataklı olarak ...

Kadıköy tarihinde Nisan ayı

Kadıköy Halkevi, Kadıköylülerin bağışladığı 6 bin lirayla Bahariye Gül sokakta kiralanan bir konakta 1935’te kurulmuştu. Halkevi'nin ilk reisliğini 1937 yılına kadar, ebedi istirahatgahı Sahrayıcedit Mezarlığı olan ressam, yazar, sanat tarihçi Celal Esad Arseven yapmıştı. İstanbul’un en faal halkevlerinden biri olan Kadıköy Halkevi’ne bu konak yete ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - Mühürdar

  Padişah III.Mustafa 1761 yılında, günümüzde İskele Cami adıyla anılan Kadıköy sahilindeki camiyi yaptırmıştır. Padişahın sadrazamlarından Moldovancı Ali Paşa’nın mührünü taşıyan Mühürdar Ahmet Efendi de yine Kadıköy’de camiye uzak olmayan bir bölgeyi seçmiş ve burayı bağlarla donatıp kendine de bir köşk yaptırmıştır. Burası önceleri Mühürdar’ı ...

Kadıköy tarihinde Mart ayı

Kadıköy’e ilk vapur seferi Fevaid-i Osmaniye idaresi tarafından 1846’da yapılmış, düzenli seferler 1857'de başlamıştı. Vapurlar ve vapur iskeleleri zamanla Kadıköylüler için, dostlarla tanıdıklarla vakit geçirilip sohbet imkanı bulunan bir ev salonuna, yazar çizer takımından insanları görebilme imkanı sağlayan bir mekana, sabahları ve gün sonu ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi- Fenerbahçe Feneri

Tanrıça Hera’ya adanmış bir tapınağın bulunduğu burundaki kayalıklarda Bizans döneminde bir fener olup buraya Fanaraki ismini verdiği düşünülmektedir. 1562 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın fermanıyla yaptırılan deniz feneri, Fener Bahçesi olarak anılan semte de adını vermiştir. 1857 yılında Fenerler İdaresi tarafından yaptırılan 20 metre yüksekliğ ...

Kadıköy Tarihinde Bu Ay / Şubat

Kadıköy’e yaptığı önemli hizmetleriyle anılan, ismi adeta Kadıköy’le bütünleşen Süreyya Paşa 1955 yılının 6 Şubat günü hayata veda etmişti. Osmanlı’nın son seraskeri Rıza Paşa’nın üç oğlundan biri olan ve Cumhuriyet sonrası İlmen soyadını alan Süreyya Paşa’nın cenazesi 8 Şubat sabahı Moda’daki evinden alınmış, omuzlar üzerinde ve merasimle Süreyya ...

Tarihi iskele binası

Kadıköy’de denizden doldurularak elde edilen büyük meydana inşa edilen ilk yapılardan biri günümüzde Eski İskele ya da Beşiktaş İskelesi adıyla anılan iskele binasıdır. Kadıköy’den İstanbul’a ulaşımın sadece deniz yoluyla sağlandığı o yıllarda modern bir iskele binası adeta Kadıköy’ün çehresini değiştirmişti. İki katlı yapının kitabesinden 1926 yıl ...

Kadıköy tarihinde ocak ayı

1940 yılının Ocak ayı tüm yurtta olduğu gibi Kadıköy’de de büyük bir seferberlik ve dayanışma içinde geçiyordu. Tarihimizin en büyük depremlerinden olan 27 Aralık 1939 Erzincan depremi sonrası başlatılan yardım seferberliğine, Kadıköy tüm imkanlarıyla dahil olmuştu. İstanbul’a trenlerle gelen depremzedelerin ilk durağı Haydarpaşa Garı oluyor ve ...

Kadıköy’de kara kış

Eskilerin Rumî takvime göre Kara Kış olarak adlandırdığı otuz günlük döneme 14 Aralık’ta girmiştik. Bugün itibarıyla kırk gün sürecek Erbain’e de girmiş bulunuyoruz. Çok daha şiddetli soğukların yaşandığı ve aşırı kar yağışı yüzünden Kadıköylülerin gıda ve yakacak tedariğinde sıkıntılar yaşadığı günlerde, bugün aklımıza dahi gelmeyecek bir diğer so ...

Kadıköy ve Edebiyatımız

Kadıköy, edebiyatımızda önemli yere sahip ilçelerimizin başında geliyor. Kadıköy ve mahalleleri, gerek Kadıköylü veya Kadıköy’de yaşamayı tercih eden yazar ve şairleriyle gerekse Kadıköy’de geçen ya da içinde Kadıköy’e de yer verilen roman ve hikayeleriyle Osmanlı’nın son dönemlerinden itibaren çok önemli bir mekan olmuştur. Tüm isimleri anmaya, Ka ...

Haydarpaşa Garı

1. Grup Korunması Gerekli Kültür Varlığı” olarak tescili bulunan ve hizmet vermeye başladığı 1908 yılından bu yana birçok badireler atlatıp onarımlar geçiren Haydarpaşa Garı, sadece Kadıköy’ün değil, tüm İstanbul’un en önemli mimari yapılarından biri. Son olarak 2010 yılının Kasım ayında çatısından başlayan yangınla büyük zarar gören gar binasında, ...

Şark Musiki Cemiyeti

Beşir Ayvazoğlu, Altın Kapı isimli kitabında şöyle der: Aslında ‘Altın Kapı’ sözü Yahya Kemal’e aittir. Büyük şair, bir gün Kadıköy’de bir dost evinde Tanburi Cemil Bey’i dinlemiş; o günki izlenimlerini Cemil Bey’in oğlu Mesut Cemil’e anlattıktan sonra söylediği şu cümle, eski musikimizin kültürümüz açısından ne kadar önemli olduğunu çok iyi anlatı ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - 24

Kadıköy’ün tarihie eski fotoğraflar üzerinden yaptığımız yolculuğa karikatürlerle devam…   Basın tarihimizde karikatürler hep önemli bir yer tutmuş ve çoğu zaman hiciv yoluyla bize dönemin güncel konuları ve sorunları hakkında bilgiler vermişti.  Kadıköy tramvaylarının sayıca yetersiz olması, 1936 yılında yenisi yapılıp değiştirilene kadar Kö ...

Ahmet Rasim ve Kadıköy

“Ahmed Rasim, her iki kelimenin en kuvvetli manası ile büyük bir artist, büyük bir muharrirdir. Renkli tasvirleri, en küçük ve uçucu bir hareketi tesbit eden enstantane klişeleri, orijinal üslubu; ve tipik bir İstanbul çocuğunun kıvrak zekası, ince zevkleri ve pürüzsüz, şakrak dili ile, yaşadığı devri unutulmaktan kurtaran ölmez adamlardan biridir. ...

DOKTOR MAHMUT ATA BAYATA KÖŞKÜ

880 yılında Üsküdar’da doğan Doktor Mahmut Ata Bayata, 28 Eylül 1967’de Kadıköy’de vefat eder ve cenazesi 29 Eylül Cuma günü öne eski köşkünün önüne getirilerek bir tören yapılır sonra Osmanağa Camiin’den kaldırılır. Askeri Tıp Mektebi’nden birincilik derecesiyle mezun olan Kadıköy’ün ünlü kadın doğum uzmanı, uzun süre Bahariye’de değişik a ...

KADIKÖY’DE EYLÜL

"Artık Eylül girdi. Güneşin ışığı turunculaşmaya, yaprakların çöpleri, usâreleri azalarak kuruyup inceleşmeye, hatta tek tük düşmeye başladı. Bahçede narların, incirlerin kabukları çatlıyor. Meltemler de sustu artık, o aksi meltemler. Bütün yaz Moda koyunu, Fener açıklarını karıştırıp deşen azgın rüzgar... Şimdi tam denize girilecek zamandır. Sular ...

Boğa Heykeli

Sultan Abdülaziz’in Beylerbeyi Sarayı’nın bahçesini süslemek için sipariş ettiği yirmi dört hayvan heykelinden biri olan “Dövüşen (Tokuşan) Boğa” Fransız heykeltıraş Pierre Louis Rouillard’ın atölyesinde yapılmıştır. Heykelin kaidesinde Rouillard’ın atölyesinde çalışan heykeltıraş Isidore Jules Bonheur’ün imzası ve 1864 tarihi bulunur. “Dövüşen ...

BANKA İKRAMİYELERİNDE KADIKÖY

1930 yılında İş Bankası ve Ziraat Bankası’nın uygulamaya başladığı Tasarruf Teşvik İkramiyesi sistemiyle insanlara tasarruflarını bankada değerlendirme alışkanlığı kazandırılmaya başlanmıştı. 1944 yılında kurulan Yapı Kredi Bankası ikramiye sistemine bir yenilik getirmiş, müşterilerin hesaplarındaki her 100 liraya, faizin yanı sıra yıl sonunda bir ...

KADIKÖY’DE 21 TEMMUZ(LAR)

21 Temmuz gazetemizin bu sayısının yayımlandığı gün. Geçmiş yıllarda, yine bu sene olduğu gibi sıcaklarla boğuşulan 21 Temmuzlarda Kadıköy’de neler yaşanıyor, neler haber oluyormuş, Kadıköylüler neleri konuşuyor ve nelerden şikayet ediyormuş bir bakalım istedim. Kadıköyü’nü Moda’ya bağlayan dönemeçli yollarda, günün bu saatinde kimseler yoktu. B ...

KADIKÖY VAPURU (20)

Yandan çarklılar sonrası Kadıköy’e çalışan ilk pervaneli vapurlardan birinin ismi de Kadıköy’dü. Kadıköy Vapuru, Moda ve Burgaz isimleri verilen diğer iki vapurla birlikte Marsilya’da yaptırılmış ve 1912 yılında hizmete girmişti. 1 Mart 1966’da iki Sovyet bandıralı geminin Dolmabahçe önlerinde çarpışması sonucu denize akan petrolün alev almasıyla h ...

1958 YAZI

Haziran ayının, dolayısıyla yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte şehirde yaşanan hareketlilikten payını en fazla alan yerleşim yerlerinden biri, uzun yıllar boyunca Kadıköy olmuştu. Önceleri mesire alanları, yazlık bahçeler, deniz hamamları ve sayfiye köşkleri Kadıköy’deki yaz hareketliliğinin baş aktörleri olurken, sonraki dönemde plajlar, plaj gazi ...

Saray Fotoğrafçısı’nın objektifinden Kadıköy

Pascal Sébah 1823 yılında Istanbul’da doğmuştur. Kardeşi Cosmi Sébah ile 18 Mayıs 1857 tarihinde Beyoğlu’nda “P.Sébah Photographe” isimli ilk fotoğraf stüdyosunu açar. Bunu ilerleyen yıllarda yine Beyoğlu’nda farklı şube ve adresler takip eder. Pascal Sébah 1883’te beyin kanaması geçirip felç olması sonrası 1885’te yakın aile dostları Joaillier ile ...

Fikirtepe

Fikirtepe sadece Kadıköy’ün değil, tüm İstanbul’un en eski yerleşim yerlerinden biri olarak her şeyden önce tarihi öneme sahip bir mahalledir. Profesör Arif Erzen 1964 yılındaki bir makalesinde şöyle der: “Birinci Dünya Harbi sırasında ve daha sonraları yapılan araştırmalarda Kadıköy ve Pendik prehistorik iskan yerleri tesbit edilmiştir. Özellikle ...

SERVET-i FÜNÛN’DA KADIKÖY

   Dimitris Nikolaidis'in çıkardığı Servet gazetesinin ilavesi olarak 27 Mart 1891’den itibaren Ahmed İhsan (Tokgöz) tarafından yayımlanmaya başlanan, daha sonraki tarihlerde başta Edebiyat-ı Cedide topluluğu olmak üzere Fecr-i Atî ve Milli Edebiyat grupları ile Yedi Meşaleciler’in yayın organı olarak 25 Mayıs 1944’e kadar yayın faaliyetini sürd ...

KADIKÖY KÜLTÜR ATLASI -30

  SUADİYE Ünlü Alman film yıldızı Evelin Hold bir dizi konser vermek için İstanbul’a gelir. Kadıköy Hale Sineması’ndaki programına Necip Celal Andel de katılır ve Evelin Hold Türkçe sözlerle Mazi tangosunu okur: “Mazi kalbimde bir yaradır / Bahtım saçlarımdan karadır / Beni zaman zaman ağlatan / İşte bu hazin hatıradır”  Ertesi akşam S ...

Kalamış İskelesi

Fenerbahçe Burnu’nun aksine poyraz rüzgarlarına karşı korunaklı olması sebebiyle henüz Roma devrinde Kalamış Koyu’na bir liman inşa edilmiştir. Evliya Çelebi Seyahatname’sinde Kalamış’ın beyaz kumsalından söz eder. Bu kumsalı oluşturan Kalamış Koyu’nun sığ suları nedeniyle hem eski liman hem Osmanlı döneminde inşa edilen vapur iskelesi sahilden epe ...

Ahmet İzzet Paşa, Ayşegül Sarıca, levantenler ve Moda

Gazetemizin bu haftaki sayısının yayımlandığı tarih olan 31 Mart, aynı zamanda Ahmet İzzet (Furgaç) Paşa’nın 1937 yılında vefat ettiği tarihtir. 1864 yılında Manastır vilayeti Görice sancağına bağlı Nasliç kasabasında doğan müşir (mareşal) Ahmet İzzet Paşa, Kadıköy Moda’da Şair Nefi sokaktaki evinde hayata veda etmişti.  1884 yılında Harp Okulu’ ...

Fenerli Bahçe

Reşat Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’nde, Fenerbahçe Mahallesi’nin isminin tarih kaynaklarımızda Fener Bağçesi ya da Fenerli Bağçe diye geçtiği ve bu ismin kadimden beri mevcut bir deniz fenerinden geldiği söylenir. Bizans döneminde içinde ateş yakılarak İstanbul’la haberleşmek için kayalıklar üzerine inşa edilen kule, Kanuni Sultan Süle ...

Kadıköy’ün sorunları ve şikayetler

Kadıköy sakinleri hem eski zamanlarda hem günümüzde, yanlış yapılan ya da yapılmayan işleri eleştirme, ilçelerindeki olumsuzlukları yetkili kurumlara şikayet etme konusunda en başta gelen ülke vatandaşlardan olmuştur. Haldun Taner’in 1983 yılındaki bir makalesinde “Kadıköy’ün kuşaklar boyu edebiyatçılar, sanatçılarla yüklü bir birikimi var... B ...

1939 Erzincan Depremi’nde Haydarpaşa ve Kadıköy

Tıpkı bu kış olduğu gibi 83 yıl önce bu günlerde, Türkiye yine kenetlenmiş, acıları biraz olsun dindirebilmek, yaraları sarabilmek için büyük bir felaketin ardından başladığı yardım seferberliğine devam ediyordu. Büyük Erzincan Depremi’nden yaralı kurtulan yüzlerce ve evsiz kalan binlerce vatandaşın İstanbul’a trenlerle geldikleri yer Haydarpaşa Ga ...

Altıyol

A.Ragıp Akyavaş; aynı zamanda kendi köyü olduğunu söylediği Kadıköy’le ilgili yazılarından birinde, “Vapur iskelesinden çıkınca büyük caddeyi takip ederseniz Altıyolağzı’na varırsınız” der ve “Eski Kadıköylüler buraya Hisarönü derlerdi” diye ilave ederek Altıyol’un eski isimlerinden birini öğrenmemizi sağlar. Başka bir yazısında, farklı bir dönemin ...

Kadıköy'ün stadı

En son halini 2006 yılı Nisan ayında alan ve 50 bin 530 oturma kapasitesine sahip Fenerbahçe Stadı, ülkenin en eski spor merkezlerinden biridir. Farklı dönemlerde futbol, kriket, çim hokeyi, atletizm, güreş gibi spor karşılaşmalarının ve milli bayram kutlamalarının merkezi olan stat, Kadıköy tarihinde önemli yer tutar. II. Abdülhamit yıllığı 30 alt ...

Kadıköy camileri

Gazeteci ve araştırmacı yazar merhum Ragıp Akyavaş “Köyüme Tahassür (Özlem)” başlığıyla Kadıköy’den bahsettiği yazısında Kadıköy Üsküdar gibi değildi der. “Ahiretten ziyade dünyaya yakındır. Biricik evliyamız Mahmud Baba bile Kuşdili’nin kenarında yatar. Ölülerimiz dahi zevk ü safâdan nasîb alırlar.” Kadıköy’ün Üsküdar gibi olmadığı diğer bir konu ...

Caddebostan

IV. yüzyıl sonunda imparatorlar Theodosius ve Arcadius’ın valilik ve danışmanlık görevlerini yapan dönemin güçlü devlet adamı Rafinus’un kendisine bir villa inşa ettirdiği, ayrıca bir liman, manastır ve kilisenin de yapıldığı Caddebostan sahili yüzyıllar sonra tenha, tekinsiz ve hırsız, eşkiyanın gezdiği bir yer olarak Cadıbostanı olarak adlandırıl ...

Yok olan köşkler

Behçet Necatigil’in “Evler” şiiri şöyle başlar : İnsanlar yüzyıllar yılı evler yaptılar. / İrili ufaklı, birbirinden farklı, / Ahşap evler, kâgir evler yaptılar. / Doğup ölenleri oldu, gelip gidenleri oldu, / Evlerin içi devir devir değişti / Evlerin dışı pencere, duvar. İnsanlar Kadıköy’de farklı dönemlerde irili ufaklı birbirinden farklı, bahç ...

Süreyya Sineması

İsmi Moda’da bir sokağa verilen Osmanlı Devleti son seraskeri Rıza Paşa’nın üç oğlundan biri olan Süreyya Paşa’nın, mimar Kavafyan’a yaptırdığı Süreyya Opera ve Tiyatro binası, 6 Mart 1927’de törenle açılmıştı. Cephesi ve giriş holü Paris Champs Elysées tiyatrosuyla benzerlikler taşıyan ve Kadıköy’ün en güzel yapılarından biri olan doksan beş yıllı ...

Kadıköy’ün Paşaları

Kadıköy’ün bir yerleşim yeri olarak gelişip genişlemesi, Tanzimat Dönemi’nde Saray’a yakın üst düzey yetkililerin ve paşaların buraya ilgi göstermeye başlaması, arsalar alıp köşkler ve konaklar yaptırmasıyla olmuştur. Üç mahallesi, birçok cadde ve sokağı Osmanlı dönemi paşalarının isimlerini taşıyan Kadıköy’e düzenli vapur seferleri 1857 yılında ba ...

Şehremaneti Binası

Kadıköy Şehremaneti Binası, deniz doldurularak oluşturulan meydana inşa edilen ilk yapılardan biridir. 1912-14 yılları arasında yapılan neo klasik tarzdaki binanın mimarı Yervant Terziyan’dır. 22 Mayıs 1919'da Kadıköy'ün bu meydanında şiddetli yağmur altında toplanan 20 bin kişi, İzmir’in işgalini protesto eden bir miting yapmış, Halide Edip Adıvar ...

FENER BAHÇESİ

1975 yılında Göztepe'deki evinde vefat eden tarihçi yazar Reşat Ekrem Koçu’nun, ilk fasikülü 1944 yılında çıkan ve tamamlanamayan eseri İstanbul Ansiklopedisi’nin 10. cildinde Fenerbahçe maddesi, Fenerbağçe, Fenerbağçesi olarak geçer ve ilk paragrafta şu bilgi verilir: Adını batı ucunda kadimden beri mevcut olan bir deniz fenerine nisbet almışt ...

FOTOĞRAFLI KADIKÖY TARİHİ-10

Kurbağalıdere Kayışdağı’ndan doğup Kalamış koyuna dökülen Kadıköy’ün en uzun ve en eski deresi Kurbağalıdere. Bir dönem gazino, sinema ve çay bahçeleriyle Kadıköy sosyal hayatının vazgeçilmezi olan Yoğurtçu ve Kuşdili gibi çayırlarının kıyılarında dizildiği, Sultan V. Murad’ın köşkünün ve Şehzade Selahattin Efendi’nin hümayun çiftliğinin yanı ba ...

Sonbahar

Refik Halit Karay, İstanbul’da sonbaharları yazdığı bir makalesine gazetemizin bu sayısının yayımlandığı tarihle başlar: “Bugün 23 Eylül. Sonbahar başlıyor. İstanbul ancak sonbaharda kendine gelir, kendi rengini, kendi sesini bulur; renkler ve sesler bakımından da duru ve ahenkli olur. Hele meltemlerin yeni kesildiği, lodosların henüz esmediği bir ...

Kadıköy’de ilk tramvayın yol haritası

Kadıköy tramvayla 1 Eylül 1934’te tanışmıştı. Üsküdar’dan gelen tramvay, İbrahimağa çayırını takip edip, şimendifer köprüsünün altından geçiyor, Yeldeğirmeni’ne sapıp, Karakolhane Caddesi ve şimdi Kadıköy-Maltepe minibüslerinin güzergahında olan Yavuztürk sokağından Söğütlüçeşme Caddesi’ne iniyor, Altıyol’dan sonra Kadıköy İskelesi’ne ulaşı ...

Kadıköy’ün “en asude en kibar” caddesi: Mühürdar

Padişah III.Mustafa 1761 yılında, günümüzde daha çok İskele Cami adıyla anılan Kadıköy sahilindeki camiyi yaptırmıştır. Padişahın sadrazamlarından Moldovancı Ali Paşa’nın mührünü taşıyan Mühürdar Ahmet Efendi de yine Kadıköy’de camiye uzak olmayan bir bölgeyi seçmiş ve burayı bağlarla donatıp kendine de bir köşk yaptırmıştır. Burası önceleri Mühürd ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - 8

Kadıköy Hal Binası 1986 yılında İstanbul Üniversitesi’ne bağlı Devlet Konservatuarı olarak kullanılmaya başlanan ve 1989 yılından itibaren Şehir Tiyatroları’nın Haldun Taner’in adını verdiği bir sahnesine ev sahipliği yapan bina, 1927 yılında İtalyan mimar Ferrari’ye yaptırılan Türkiye’nin ilk modern hal binasıydı. Binanın, İBB tarafından ...

Kadıköy’de Plaj Mevsimi

Kadıköy’de yazlık bahçe ve gazinoların, yazlık sinema ve tiyatroların açılması yaz mevsiminin gelişini müjdelerdi. Sayfiyelere taşınma telaşı ve hareketliliğinin bitmesini takiben yazın tam anlamıyla geldiğini gösterense plajların ve plaj gazinolarının sezonu açmaları olurdu. Bostancı ve Fenerbahçe’ye İstanbul’un ilk ve tek yazlık tramvayları çalış ...

FOTOĞRAFLI KADIKÖY TARİHİ-7

Altıyol Kadıköy’ün Altıyol ağzı günümüzde daha çok Boğa heykeliyle anılır ve bilinir. Oysa yakın zamanda İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı tarafından restorasyonu yapılan bronz heykelin bu meydana gelişi 1987 yılıdır. Nesiller boyu Boğa’nın adıyla anılmayıp sadece Altıyol ağzı olarak adland ...

Nazım Hikmet ve Erenköy

Bir Kadıköy sakini olan Nazım Hikmet’in Erenköy yılları 1932’de başlar. Piraye’yle evlenme kararı almalarından sonra Piraye ve Nazım’ın aileleri birleşip Erenköy’de Mehmet Ali Paşa köşkünün karşısındaki Mithat Paşa köşkünü tutarlar. Büyük bahçesi, çamlıkları, yemişliği, bağı, sebzeliği, kümesi, ahırı, ayrı bir otlağı bulunan ama yıllar yılı bakımsı ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi- 6

SUADİYE  PLAJI Haziran ayıyla birlikte İstanbul’da sayfiye ve plaj mevsimi de açılmış olurdu. Kadıköy hem sayfiye hareketliliği hem plajlarıyla yaz mevsiminin en canlı yerlerinden biriydi. Özellikle tatil günlerinde gündüz plajlara, akşam plaj gazinolarındaki eğlencelere gelenler için ek vapur seferleri konur, plaj işletmeleri otobüs seferleri d ...

İSTANBUL’UN KAPISI: BOSTANCI

Bostancı, yüz yıllar boyunca İstanbul şehrine giriş çıkışların kontrol edildiği, hem Roma hem Osmanlı dönemlerinde imparatorluk metropolünün sınırı kabul edilen bir yerleşim yeri olmuştu. Kayışdağı’ndan gelip, Çamaşırcıbaşı Kuloğlu Mustafa Bey’in mülkü olan araziden akıp denize döküldüğü için Çamaşırcı Deresi de denilen Bostancı Deresi İstanbul’un ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - 5

  SUADİYE  VAPUR  İSKELESİ 1910 yılında kurulan Seyri Sefain İşletmesi’nin Köprü İskelesi’nden kalkıp Haydarpaşa, Kadıköy, Moda, Kalamış ve Fenerbahçe’ye giden vapur seferleri vardı. Daha sonraki yıllar Caddebostan, Suadiye, Bostancı ve Maltepe’ye de vapur seferleri başlamıştı. 1929 yılında açılan Suadiye Plajı ve Gazinosu, Kadıköy yakası dış ...

Kadıköy’de yol, su, elektrik...

1869 yılından itibaren Üsküdar Sancağı’na bağlı olan Kadıköy, XIX. yüzyılın sonlarında, İstanbul’dan vapur seferlerinin başlaması, farklı mahalle ve sayfiyelerine de demir yoluyla ulaşımın oluşmasıyla, gözde yerleşim yerlerinden biri olmaya başlamıştı. Özellikle Cumhuriyet sonrası altyapı hizmetlerinin gelmesiyle yerleşik nüfus da artmaya başlamışt ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - 4

KADIKÖY  HALKEVİ Kadıköy Halkevi, Kadıköylülerin bağışladığı 6 bin lirayla Bahariye Gül sokakta kiralanan konakta 22 Şubat 1935 tarihinde kurulmuş ve törenle açılışı yapılmıştı. Açılış günü Halkevi Orkestrası tarafından bir konser verilmiş ve altmış kişilik koro heyeti de konsere eşlik etmişti. Halkevinin ilk başkanı Celal Esat Arseven bu görevi ...

Kadıköy'ün Kültür Atlası (16)

AYRILIK ÇEŞMESİ Günümüzde Ayrılık Çeşmesi dendiğinde genellikle akıllara ilk gelen, raylı sistemlerimizden Marmaray ve Metro’nun Kadıköy’deki önemli bir aktarma durağı oluyor. Ayrılık Çeşmesi, hem bu durağa yakın mesafede oturan Kadıköylülerin, hem bir araçtan diğerine aktarma yapmak isteyenlerin, hem de aynı yerde bulunan büyük alış veriş merke ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi-3

Haydarpaşa sahilinin doldurulup gar binasının yapılması gibi, günümüzde Kadıköy Meydanı olarak adlandırılan bir dönemin kumluğu da XX. yüzyıl başında doldurulmaya başlanmıştı. Kadıköy Şehremaneti (belediye) binası ve hemen arkasındaki maliye binası, vapur iskelesi ve hal binası denizden doldurulan alana yapılan yapılardı. Meydana bir park düzenleme ...

Tatlı huzurdan yat limanına Kalamış

Fenerbahçe Mahallesi ve Kalamış semti geçtiğimiz ay, iptal edilen yat limanı ihalesiyle ülke gündemine gelmişti. Hem ihale öncesi hem sonuçlanmış ihalenin iptal kararı sonrası duyarlı Kadıköylüler ve Belediye Başkanlığı sürecin takipçisi olmuşlardı. Kadıköy hem kurumları hem sivil insiyatifiyle, Kalamış Yat Limanıyla ilgili soru ve taleplerine hale ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - II

Köprü'ye bitişik Kadıköy İskelesi çok eskimiş olduğundan 1936 yılında Akay İdaresi’nce dört demirli bir şamandıraya bağlı, terası gazinolu, salonu kaloriferli, tuvaletli, memurlar ve emanet odası olan 290 bin liraya mal olan yeni iskele yaptırılır. Belediye Yollar ve Köprüler Şube Müdürlüğü mühendislerinin inşa ettiği iskele binası 1960 yılında yen ...

Karlı kış günleri

Kış mevsimi zahmetlidir. Geleceği gün yaklaştıkça bir eksiğimiz var mı diye düşündürtüp, telaşlanmamıza neden olan ağırlaması zor bir misafir gibidir. Eski zamanlarda yaz mevsimine hazırlıksız yakalanmak diye bir şey yoktu. Herkes boş zamanınca ve bütçesi elverdiğince bu mevsimin nimetlerinden yararlanırdı. Yazlık gazinolar, bahçeler, sinemalar ve ...

Fotoğraflı Kadıköy Tarihi - 1

Kadıköy’ün Primadonnası Suzan Lütfullah Sururi İçinde bulunduğumuz hafta sanat dünyamızın ilklerinden biri olan, ülkemizin en güzel kültür sanat binalarından biri olan Süreyya Sineması fuayesinde büstü bulunan, cumhuriyet dönemi öncü kadınlarından Suzan Lütfullah’ın anıldığı haftaydı. İlk Müslüman profesyonel primadonnamız Suzan Hanım, 11 Oc ...

Bahariye: Hem eğlence hem şifa 

Bahariye, yüz yıl boyunca hem Kadıköy’ün eğlence hayatının merkezlerinden biri hem de birçok hekimin ve sanatçının orada mesken tutmasıyla, bedene ve ruha şifa veren bir semt olmuştu. Altıyol ağzına açılan altı yoldan biri olan Bahariye Caddesi, tramvayların Kadıköy’e gelmesiyle birlikte Moda’ya ulaşımın ana güzergâhı haline gelmişti. Tramvay önces ...

Çayırlar... Mesireler...

İstanbul tarihinde sosyal hayat ve eğlence denildiğinde, kamusal alan olarak bir döneme damgasını vurmuş çayırlar ve mesireler şüphesiz en başta gelir. Belli mevsim ve tatil günlerinde günümüz diliylekent hayatından kaçışmekanları olan çayırlar çok daha önceleri basit ama bir o kadar da hayati bir ihtiyacı karşılayan alanlardı. Devlet hazinesine ai ...

Bağdat Caddesi

Evliya Çelebi seyahatnamesinde şöyle der:“Sultan, Bağdat’ı yedi bin mühendisiyle öyle sağlam ve müstahkem etti ki Bağdat, Bağdat olalı bu imaret ve abadanlığı ilk defa görmüştür.”Bağdat bir dönemler Osmanlı Devleti’nin en önemli vilayetlerinden biri olup, Dicle nehri kenarında, ticaret yolları üzerinde, stratejik konumu çok önemli bir bölgede kurul ...

Kadıköy’ün lodosu

Mithat Cemal Kuntay şöyle der: İstanbul iki şeyin oyuncağıdır. Marmaranın ve Karadenizin. Bu ikisinden hangisinin keyfi hakimse o gün ilk veya sonbahardır, kış veya yazdır. Her ne kadar iklimi ve hava durumu İstanbul’dan farklı düşünülmese de, Kadıköy’ün Karadeniz’den gelen Kuzey rüzgarlarına daha kapalı olması ve Batı yönü de deniz olup batışına k ...

Kadıköy tramvayları

Kadıköylüler 1934 yılının bahar ve yaz aylarında, sonu güzel bitecek bir çile çekiyorlardı. Üç nahiyeli, on yedi mahalleli ilçenin genel manzarası sökülmüş kaldırımlar, kazılan caddeler, iskele meydanına yığılmış raylar ve traverslerdi. Projesi 1930 yılından itibaren konuşulan Kadıköy tramvay yolları artık hayata geçmek üzereydi. 2 Temmuz 1928 tari ...

1937'nin 13 Ağustos Cuma günü Kadıköy'de neler oluyordu?

Herkesin “görülmemiş sıcaklar” diye söylendiği bir yaz mevsimi geçiriyordu Kadıköy. Esnafın süpürgesi dışında bir temizlik görmeyen kaldırım taşlarının arasından çıkan otlar sararmış ve kurumuştu. Belediye görevlilerinin haftada bir veya iki, esnafın her gün iki, üç kez ıslattığı çarşı sokaklarında toz bir süreliğine yatışıyor sonrasında yeniden ha ...

Vapurlarda Kadıköy

Vapurlarla Kadıköy’e ulaşımın başlaması ve demiryoluyla Kadıköy nahiyelerine, sayfiyelerine ulaşımın kolaylaşması Kadıköy’de hem nüfus hareketlerini hem sosyal hayatı etkilemişti. Vapurlar, Kadıköy’e İstanbul’dan kolay erişimi sağlayan bir köprü olmuştu. Bu köprü Abdülhamit döneminde Saray erkanından ve paşalardan yoğun bir göçü başlatmış, Cumhuriy ...

Sayfiye mevsimi

Üç cemrenin sırasıyla düşmesi, ağaçların tomurcuklanması ve sonrasında Kasım günlerinin bitip Hızır günlerinin başlaması yaz mevsiminin gelişini anlatırdı bir zamanlar. Sırasıyla yazlık bahçeler, gazinolar ve sinemalar açılır, tatil günleri çayır ve mesireler dolup taşmaya başlar, son olarak da Cumhuriyet öncesi dönemden söz ediyorsak deniz hamamla ...

Ramazan, bayramlar ve Kadıköy

On yıllar öncesinin Ramazan ve bayram gelenekleri hep anlatılmış ve yazılmıştır. Genelde özlemle anılan o günler, bir şehrin ya da semtin farklı dönemlerinde, kültürel ve sosyal hayata dair bilgiler de verir bize. Ramazan ve bayram boyunca düzenlenen etkinlikler ve bunlara katılım, alış verişler ve hazırlanan özel yemekler farklı dönemlerdeki kültü ...

Kadıköy’ün Deresi

Bir yarımada üzerine kurulu ilk Kadıköy’ün sınırlarını kuzeyde, Haydarpaşa’dan denize dökülen Ayrılıkçeşmesi (Himeros) deresi ve doğuda, Kayışdağı’ndan gelen, yaklaşık yedi kilometrelik uzunluğuyla Kadıköy civarının en uzun deresi olan Kurbağalıdere (Kalkedon) belirlerdi. Kurbağalıdere’nin ilk ismi Kalkedon’dur ve kurulan ilk şehre de ismini ver ...

Kadıköy’de kayıklar

Tüm deniz kentleri gibi İstanbul ve Kadıköy’de de tarih boyunca ulaşım ve taşımacılıkta kayıkların önemli bir yer tuttuğunu biliyoruz. Ulaşımı sağlamak ve zaruri ihtiyaçlara erişmekte bir aracı olmak dışında, Moda, Kalamış, Fenerbahçe, Caddebostan, Suadiye sahillerinde ve Kurbağalıdere’de sosyal hayatın değişmez bir parçası olan kayıklar ayrıca kür ...

Kadıköy’ün Ağaları

Paşaların (Rasim Paşa, Zühtü Paşa) isimlerini alan mahallelerin, Ağaların isimlerini (Cafer Ağa, Osman Ağa) alan mahallelerle komşu olduğu Kadıköy’de ayrıca bir semte (İbrahim Ağa), bir caddeye (Halit Ağa) ve bir sokağa (Nadir Ağa) isimleri verilmiş ağalar vardır. Osmanlı Sarayı’nda üst düzey önemli görevlerde hizmet vermiş olan bu ağalarla, isimle ...

Kadıköy Kültür Atlası (1)

Kadıköy'ün bağları Antik dönem Kadıköy’ünde yani Kalkhedon’da en önemli tanrı Zeus, en önemli tanrıçaysa, insanoğluna ekip biçmeyi öğreten, tarım ve bereketin tanrıçası Demeter’di. Önem atfedilen tanrılardan bir diğeri, Zeus’n oğlu, şarap tanrısı Dionysos’tur. Kalkhedon adına bastırılan farklı sikkelerde hem Demeter’in sembolü buğday başağı hem ...