Şarkılı Kadıköy Tarihi’ne başlarkan Kadıköylü müzisyenleri ya da yolu Kadıköy’den geçmiş insanları yazma niyetindeydim. Şu ana kadar kişisel tarihimde iz bırakmış Kadıköylüleri yazdım: Barış Manço, Mavi Işıklar, Bülent Ortaçgil ve Kesmeşeker’in “kaptan”ı Cenk Taner… Böyle de devam edeceğim ama bu ay, dizinin ortasına yaklaşmışken portrelere küçük bir ara vereyim, Kadıköy’den söz eden şarkıları hatırlatayım istedim. Aklıma ilk gelenleri sıralayacağım, aklınıza gelenlerle listeyi uzatmanız mümkün. Araya hikâyeler de serpiştirirsem kızmayın.

Dizinin son bölümünde Cenk Taner’den söz etmiştim, başlama vuruşunu o yapsın: "Kadıköy çarşısında, sinema çıkışında / Yağmur ıslattı beni..." En güzel şarkılarından “Yağmur”un girişi bu ama mahalleden söz eden tek şarkısı değil. Bir albümüne adını veren “Buradan Uzaklara”, mahalleli bir şarkı. Bir şarkısının adı “Kadıköy Karabatakları", aynı zamanda ona eşlik eden ekiplerden.

Aydilge şarkısı "Yine Ben Âşık Oldum"da, Kadıköy başrolde: "Kadıköy sahilinde esti ruhum, rüzgâr oldum..." Sahile indik, Moda’ya doğru ilerleyelim. Bu bahiste şarkılar sıklaşıyor: Fecri Ebcioğlu’nun sözlerini yazdığı Marc Aryan şarkısı "Moda Yolunda", Ajda Pekkan’ın ilk döneminden. İlham Gencer şarkısı "Mehtaplı Geceler Moda Koyunda" ise ünlü Engelbert Humperdinck şarkısı "A Man Without Love"un Türkçe versiyonlarından biri. Kadıköylü Gökçen Kaynatan'ın "Moda" adlı şahane enstrümantal şarkısı, bu bahiste ıskalanmaması gereken şarkılardan.

Kaan Boşnak imzalı “Şapkamı Geri İstiyorum”, mahallede başlayan şarkılardan: “Kozyatağı'nda hayat hep evin içinden ibaret” Buradaki ev muhtemelen Yüzyüzeyken Konuşuruz repertuvarındaki “Cenaze Evi”nde geçen ev: “Beni üzme satarım Kadıköy'deki evi / Gönlümü hoş tut hep buradan öp beni..." Belki bir Kadıköy şarkısı sayılmaz ama ruhunda Kadıköy var! Kadıköysüz Kadıköy şarkılarından biri, Halimden Konan Anlar'ın "Sergüzeşt-i Kadıköy"ü. Hip-hop grubu Merdiven'in "Kadıköy City" şarkısı enteresan katkılardan –ki bu camia, biraz da mahalleden yeşerdiği için katkısı gani.

Mirkelam’ın “Erenköy”ü mahallenin acıklı şarkılarından. Moğollar’ın “Haydarpaşa Merdivenleri” de öyle. Gar meselesine girersek çok şarkı çıkar, üstelik üzer. Onun için şimdilik kenarda bırakalım ama Haydarpaşa Garı’nın artık yok olduğunu unutmayalım. Kadıköy, biraz da onunla güzel ve trenlerle…

Alaturka bahsine geçersek başlangıç noktamızı Kalamış olarak belirlemek şart zira Münir Nurettin Selçuk’un aynı adlı şarkısı, orayı anlatan en güzel şarkı! Alaturka repertuvarın şahanesi “Kadıköylü”. Refik Fersan imzalı: “Beğendim biçimini / Her yerin mini mini / Dudaklarım ismini / Anıyor Kadıköylü // Saçın bir deste ipek / Kendin güzel bir bebek / Seni gören bir melek / Sanıyor Kadıköylü // Usandım bu huyundan / Hoşlanırsın oyundan / Seni herkes boyundan / Tanıyor Kadıköylü // Yapma bu kadar şaka / Beni bastırma faka / Yüreğim her dakika / Yanıyor Kadıköylü…” Dünden bugüne gelen şarkılardan: Bahar Göksu, "Rüzgâr Uyumuş" adlı albümünde arpı eşliğinde seslendirmişti; Dilek Türkan'dan Melihat Gülses'e pek çok solistin repertuvarına girdi ama asıl seslendiren, Kadıköylü Deniz Kızı Eftalya.

Galata gazinolarında alaturka şarkılar söyleyerek ün kazanmış, “karşı kıyı”ya geçmiş ve bir dönem alafranga eğlencenin merkezi sayılan Fenerbahçe’deki Belvü Oteli’nin içindeki gazinonun yıldızı olmuş. Alaturka soslu alafranga şarkılarla dengeyi sağlamış. Sahneye çıktığı gecelerde, koyun onu dinlemeye gelenlerin sandallarıyla dolduğu söylenir: Rakısını alan koşarmış! O kadar sevilmiş ki, Atatürk, 1927’deki ilk İstanbul gezisinde onu dinlemek için Belvü’ye gelmiş. Denizkızı Eftalya, “mehtaba çıkmak” olarak tabir edilen kayık sefalarının da vazgeçilmezi. Çilingirli kayıklar Adalar’a doğru uzanırken hanende ve sazendelerin bulunduğu ayrı bir kayık, onları takip edermiş. Bir kayıktakiler demlenirken diğer kayıktakiler çalıp söylermiş. Tepede mehtap da varsa, keyifler keka… Rivayet odur ki Denizkızı Eftalya bu vakitlerde tek başına bir kayığa biner, yüzünü gizleyerek şarkılar söyler, bütün sazlar susar ve herkes sessizce onu dinlermiş. Bu yüzden, onun için “Kalamış’ın sesi” derler –ki doğrudur.

“Aldırma Gönül”ün bestecisi Kerem Güney, Kadıköy şarkısı yazmamış belki ama ‘70’li yılların sonunda Kadıköy’de açtığı Küçük Ev adlı meyhane, çoktan mahallenin efsane dükkanları arasına girmiş… İzmirli Avni Anıl’ın bu şehirde en sevdiği muhit Kadıköy. Selimiye’de oturmuş, Kadıköylü yazar Ogan Güner’in deyimiyle, Üsküdar - Kadıköy cihetindeki meyhanelerin dost meclislerini bir okul saymış. Alaturkadan alafrangaya yürürken Dr. Bülend Gündem'in "Müzik ve Edebiyatla 60 Yıl" başlıklı albümünde yer alan nihavend şarkıyı anmayı unutmayayım: "Kadıköy'de Şimdi". Bir de Emel Sayın şarkısı iliştireyim hatta ucuna: “Dün Göztepe’de…”

Ezginin Günlüğü şarkısı "Kadıköy", mahallede acılar yaşamış birinin hislerini anlatıyor: “Bir akşam masası, iki kişiyiz, sen ve ben / Gidiyorsun hiçbir şey söylemeden, birden / Kadıköy'de bir yağmurlu bahçeden // Yana yana kül olayım, unutup yine sevdalanayım / Geçmem bir daha Kadıköy'den…” Ayna şarkısı "Kadıköy İskelesi" de aynı minvalde: "Kim derdi ki Kadıköy iskelesi bu kadar içimi yakar / Kim derdi ki vapurda insanlar hüzünlerimi anlar..." Kadıköy’de geçen bir başka ayna şarkısı, "Ahu Gözlüm": "Bir yanımda memleketin karlı dağları / Bir yanımda Kadıköy'ün deli kızları..."

Pek matah olmamakla birlikte bir Kadıköy şarkısı da Ferhat Göçer'den: "Kadıköy'de buldum bir kıyı kahvesi / Çöktüm iskemlesine yıkıldım öldüm" sözlerini haiz "Kadıköy". Sona yaklaşırken, güzel mekanlardan Livane’nin bir dönem vazgeçilmezi olan Kadıköylü Grup Göçebe'nin adı "Kadıköy" olan şarkısına da kulak verelim: Kıyıda köşede kalmış eğlenceli şarkılardandır, "Kadıköy yolunda ışıl ışıl yanan vapurlar" diye başlar ve ilerler.

Şarkılar bitmez ama yer dar. Onun için şimdilik burada bir virgül koyayım, belki ilerleyen zamanda repertuvara yeni şarkılar eklerim. 

Yazarın Diğer Yazıları

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 13: Hikâyenin sonu…

Yılın başında, Kadıköy’ün “şarkılı” tarihini anlatmaya soyunduğumda, bu işi kolaylıkla kotarabileceğimi zannediyordum. Olmadı. Yazdım, yazdıklarımdan ziyadesiyle memnunum ama zorlandım. İsim bulmakta değil, isimleri ayırmakta! Kadıköy, bir derya. Barış Manço’yla başlayan, Gaye Su Akyol’la biten bu küçük “dizi”de daha çok isim yer alabilirdi lakin s ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi: 12 - Mahallenin genç ustası Gaye Su Akyol

Mahallenin ele avuca sığmaz kızlarından birini anlatacağım bu yazıda. Her an her köşede karşılaşabileceğiniz biri zira mahalleyi, sokakları ve mekânlarıyla seviyor hatta zaman zaman onlara müdahale ediyor. Arada uzaklara kaçsa da meskeni Kadıköy. Uzaklar dediğim, uzay: Bizi alıp götürdüğü yer. Onunla yolculuk yapmaktan duyduğumuz memnuniyet bir yan ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 11: Mahallenin “kıdemli abi”si Metin Ersoy

Dillere dolanan ilk şarkılardan biridir “Vakit Yok Gemi Kalkıyor Artık”. Duyduğunuz anda sizi etkisi altına alır, sarar, sarmalar ve hayatınız boyunca size eşlik eder. Durup dururken kendinizi “O gemide ah ben de olsaydım / Açık denizlere yol alsaydım” derken bulmanız işten bile değil. Yaratıcısı, geçtiğimiz günlerde 83 yaşında hayatını kaybeden Me ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 10: Mahallenin şarkılı şairi Bedri Rahmi Eyüboğlu

Kadıköylü şarkıcılardan söz ederken Erol Evgin’i anmamak olmaz: Yürüyüşüne Moda’dan başlamıştır. Moda Deniz Kulübü’nde verdiği “amatör” konserler bir yana, ilk topluluklarından birine Moda 5 adını koymuştur. ‘70’li yılların tartışmasız “yıldız”ıdır; genç kızların evlenmek istediği, benim gibi çocukların büyüyünce olmak istediği isimdir. Büyüdüm, Er ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 9: Mahallenin buluşma noktası PlaKadıköy

2017 başından beri bu köşede Kadıköy’ün “şarkılı” tarihini yazıyorum. Başlamadan önce yaptığım ilk iş, mahalleden geçen müzisyenleri hatırlamaktı. Aklıma gelen ilk isimlerden biri, Bülent Ortaçgil oldu. Tefrikanın 4. nüshasında onu anlatmaya çalıştım. Bir diğer isim, hâlâ yazmadığım Gaye Su Akyol. Elbet yazacağım çünkü önemli kırılma noktalarından ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 8: Mahallenin “huysuz ihtiyar”ı Fikret Kızılok

Huysuzdu. Hep doğru bildiğini söyledi. Yolunda yürürken sürekli kulvar değiştirdi, tarzdan tarza yöneldi ama müziğini hiç bozmadı. Karabatak gibiydi: Bir an ortadan kayboluyor, aniden çıkıyordu. Kayboluşları “yeni” çalışmaların habercisiydi ve hiçbir zaman bizi hayal kırıklığına uğratmadı. Mahallenin “huysuz ihtiyar”ı Fikret Kızılok, bugün hayırla ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 7: Mahallenin uslu çocukları Pinhâni

Geçtiğimiz ay Kadıköy’den söz eden, yolu Kadıköy’den geçen şarkıları yazdım ancak adında mahalleye gönderme yapan o güzel albümden söz etmedim. Unuttuğumdan değil, bu ayki yazıya konu edeceğim için. Mevzubahis, 2016 tarihli son Pinhâni albümü “Kediköy”. Adıyla değil kapağıyla da kalbimizi kazanan, son zamanlarda yayımlanmış en güzel “iş”lerden biri ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 5: Kaptan, mahallenin kendisi

Ankara’da yaşadığım yıllarda İstanbul bana hep korkutucu gelirdi. O dönem garaj Topkapı’daydı ve ben orada iner, bildiğim iki yere giderdim: Taksim ve Beşiktaş. Arkadaşlarım ve sevdiğim mekanlar oradaydı çünkü. “Karşı” kıyı bana hep uzak gelirdi: Sanki başka bir coğrafya gibi, geçtiğimde kaybolacakmışım gibi, bir daha geri dönemeyecekmişim gibi… Na ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 4: Mahallenin “ağır abi”si Bülent Ortaçgil

Kadıköy denince akla gelenlerden biri Kadıköy Anadolu Lisesi yani Maarif Koleji. Ünlüsü bol: Nilgün Marmara’dan Seyhan Erözçelik’e şairler, Altan Erkekli gibi “artist”ler, Ufuk Uras gibi politikacılar, Hasret Gültekin’den Önder Focan’a, müziğin her alanından pek çok isim, oradan geçmiş. Kimi okumuş, mezun olmuş, kimi genç yaşta orayı terk ederek ha ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 3

Mahallenin eğlenceli ayağı Mavi Işıklar Şarkılı Kadıköy Tarihi’nin en eğlenceli hikâyelerinden birini anlatacağım şimdi… Mavi Işıklar’ın hikâyesi! Eğlence, grubun bizzat içinde. Şöyle bir konser düşünün: İzlemek için sahnenin karşısında yerinizi alıyorsunuz, sahnede beş tane yatak ve sessizlik… Konser vakti geliyor, beş yatağın başında bulun ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 2: Mahallenin hikâyecisi Barış Manço

Kadıköy’ün “şarkılı” tarihini anlatmaya, şüphesiz mahallenin en iyi hikâyecisiyle başlamak gerek. Barış Manço, bugün müze olarak kullanılan evinde yaşarken sadece semtinin değil bütün dünyanın hikâyelerini bize taşıdı. Şarkılarında anlattıklarıyla yetinmedi, televizyondan seslendi. Geçmişten beslendi ama anlattıkları bugüne dairdi. Dahası, onları d ...

Şarkılı Kadıköy Tarihi – 1: Hikayeye giriş…

Bilen bilir, Ankaracıyım. Üniversite okumak için gittiğim şehirde 21 yıl yaşadım. Şimdi İstanbul’dayım ama bir ayağım hâlâ orada ve bu hep böyle olacak. Ankara’da yaşadığım dönemlerde sıklıkla İstanbul’a gelirdim; bu ziyaretlerimde hep Kadıköy’de kalırdım. Bugün tersini yapıyorum: Selimiye’de yaşıyorum ve Ankara’yı ziyaret ediyorum. Gelişlerimde ...