BİNDERİLİ ÜZERİNDEN MASALLARDA ENSESTİN İZİNİN SÜRÜLMESİ - 1

Çocuğunuza her gece yatmadan önce masal okuyorsunuz. Evdekiler bitti. Kitapçıya gidip, ne alsam ne alsam diye bakınırken gözünüz Grimm Masalları’na takılıyor. Tabii ya, siz de bu masallarla büyüdünüz. Hemen alıyorsunuz. Akşam çocuğunuz yatıyor, siz de başucuna oturup kitabı açıyorsunuz. İlk masal Binderili, Allah Allah, daha önce hiç duymadınız. Merakla okumaya başlıyorsunuz.

Ülkenin birinde kralın altın saçlı çok güzel bir karısı varmış. Bir gün kadın hastalanmış ve öleceğini anlamış. Kocasına kendisi gibi güzel ve altın saçlı bir kadınla evlenmesini vasiyet ederek ölmüş. Kral ardından yas tutmuş ama bir süre sonra yeniden evlenmeye karar vermiş. Ülkenin her yerinde aranmış taranmış ama kraliçe kadar güzel bir kadına rastlanamamış. Bu sırada kralın kızı büyümüş, ergen olmuş. Kral, kızını alıcı gözle süzünce annesi gibi güzel ve altın saçlı olduğunu fark etmiş ve ona karşı içinde bir aşk doğmuş. “Ben kızımla evleneceğim,” diye tutturmuş. Ne vezirler ne de kız, kralı ısrarından vazgeçirebilmiş. Bunun üzerine kızın aklına bir fikir gelmiş. Babasından imkânsız şeyler istemiş, nasıl olsa bunları yerine getiremez, böylece evlilik niyetinden vazgeçer diye düşünmüş. Ama kral, kızının istediği güneş gibi altından, ay gibi gümüşten ve yıldızlar kadar parlak elbiseleri diktirdiği gibi, ülkedeki her hayvanın derisinden bir parça kestirerek binderili mantoyu da diktirmiş. Bunun üzerine kız saraydan kaçarak ormanda saklanmış. Ava çıkan kralın adamları kızı bulmuşlar ama üzerinde binderili mantosu olduğu ve yüzü kurumla siyaha boyandığı için tanımamışlar. Ona acıyıp sarayda mutfağa yardımcı olarak almışlar. Sarayın işleri ağır olduğundan kız her gün ter alnından süzülerek çalışıp durmuş.

Derken bir gün sarayda şölen düzenlenmiş, kız temizlenmiş altın elbisesini giymiş, herkesi kendine hayran bırakmış, bütün gece kralla dans ettikten sonra ortadan kaybolmuş, kral sormuş soruşturmuş ama bu kızın kim olduğunu öğrenememiş. Sonraki şölende kız gümüş elbisesini giymiş, kralla bütün gece dans ettikten sonra gene ortadan kaybolmuş. Kralın sorup soruşturması gene işe yaramamış. Bunun üzerine kral üçüncü bir şölen düzenlemiş, kız buna da yıldızlar kadar parlak kıyafetiyle katılmış gene herkesi kendine hayran bırakmış ve bütün gece kralla dans etmiş. Yalnız kral bu sefer kızın parmağına fark ettirmeden bir yüzük takmış. Dans bittiğinde kız gene kralın elinden kurtularak mutfağa inmiş. Üstüne değiştirmeye fırsat bulamadığından kıyafetinin üzerine sadece binderili mantosunu giyebilmiş, elini yüzünü kurumla siyaha boyarken yüzüklü parmağı beyaz kalmış. Kral ne zamandır şüphelendiği binderiliyi yanına çağırtmış, yüzük taktığı parmağındaki beyazlığı fark etmiş. Kız inkâr ederek, kaçmaya kalkmış ama o sırada üzerindeki mantosunu kayıp düşünce parıl parıl elbisesi ve altın sarısı saçları ortaya çıkmış. Kralla kızı evlenmişler ve ömürlerinin sonuna kadar mutlu yaşamışlar.

Ne oldu, şaşırdınız değil mi? Masalın daha başında çocuğunuza okumayı bıraktınız. Ama merakla kendiniz okudunuz bitirdiniz. Ardından da kocaman bir yuh çektiniz. Bu ne abi böyle, bu Grimm Kardeşler nasıl adamlarmış, diye düşündünüz. Çocuk kitabında çocuk istismarı, ensest! Kralın kızına kafayı takması sinirlerinizi zıplattı. Tabii prensesin hem evlenmek istemiyorum deyip kaçması hem de mutfaktaki işi bulaşığı görünce şık şık elbiseleri giyip kralın aklını başından almasına da dikkatinizden kaçmadı. Ama bu Batılılar böyle işte, onların teknolojisini almak lazım, ahlakını değil diyerek kapağını kapattınız. İyisi mi, bizim Anadolu masallarını okuyayım. Var mı bizim kültürümüz gibisi dediniz. Sinirleriniz yatışsın diye açtınız Muhsine Helimoğlu Yavuz’un Masallar ve Eğitimsel İşlevleri kitabını, Geyik Sultan masalını okumaya başladınız.

Ülkenin birinde padişahın karısı ölmüş, ölmeden önce kocasına bileğindeki incili bilezik kime olursa onunla evlenmesini vasiyet ederek ölmüş. Adam eşinin ardından yas tutmuş ama bir süre sonra yeniden evlenmeye karar vermiş. Ülkenin her yerinde aranmış taranmış ama bilezik kimseye uymamış. Bir gün prenses bilezikle oynarken bileğine oturuvermiş. Hemen padişaha haber vermişler. Padişah da, “Karımın vasiyeti var, ne yapalım kızımsa kızım ben onunla evleneceğim!” diye tutturmuş. Kız ne yaparsa yapsın babasının vazgeçmediğini görünce düğün hediyesi olarak suda yüzebilen ve içine hiç su almayan bir fayton istemiş, içini tıka basa yiyecekle doldurup, yanına yakın arkadaşı vezirin kızını da alarak bununla saraydan kaçmış. Fayton nehirde yüze yüze uzak bir ülkeye sürüklenmiş. Bu ülkenin padişahının oğlu faytonu kıyıya çektirmiş. İçinden çıkan padişahın kızına âşık olmuş. Evlenmeye karar vermişler. Tam düğün hazırlıkları yapılırken, kızının kaçtığını haber alan padişah, kızına beddua etmiş. Bir insan kendisiyle konuşana kadar geyik kalmasını dilemiş. Kız tam gelinliğini giyeceği sırada geyik olmuş, dağlara kaçmış. Geyik gündüzleri dağlarda geziyor, gece olunca da sarayın bahçesine girip vezirin kızının penceresinin altına gidip, “Vezirin kızı vezirin kızı konuş benimle,” diye yalvarıyormuş ama vezirin kızı her seferinde uykuya yenik düşüyormuş. En sonunda bir gün parmağını keserek yarasına tuz basmış. Acısından sabaha kadar uyumamış, böylece geyik gelince onunla konuşmuş ve büyü bozulmuş. Padişahın oğluyla evlenmişler ve bir ömür mutlu olmuşlar.

Hiç değilse bu masalda babayla kız evlenmedi diye teselli bulabiliriz ama padişah, kızı kendisiyle evlenmekten kaçtığı için kızına beddua eder ve beddua tutar. Yani masalın alt metninde anne babanın sözünden çıkarsanız başınıza kötü şeyler gelir iletisi vardır. Anneyle babanın hayır duasının alınması, çocukların haklı bile olsa ebeveynlerine karşı gelmemeleri ve beddualarını almamalarıı öğütlenir. Doğuyu Batıyı suçlamayı bırakarak, şöyle diyebiliriz, masallar bir kültürdür toplumda ne varsa onu yansıtır, bazen doğru bulmadığımız ama değiştirmeye gücümüzün yetmediği olayları dolaylı olarak anlatarak ifşa etmeye ya da duyurmaya da yarayabilir. Yani bir yakını tarafından istismara uğrayan kişi bunu doğrudan dile getiremese bile masallar üzerinden anlatabilir. Bu ve benzeri masallar hem istismardan kaçınmanın yolları göstermekte hem de istismarı ortaya çıkartan yardım çığlıkları olabilmektedir.    

Yazarın Diğer Yazıları

BABA BANA MASAL ANLATMA – 30

OSCAR WILDE MASALLARINDA SOSYALİZM VE İNSAN RUHU - 4 Kürk Mantolu Madonna ve samurlar içinde Mona Lisa     Sabahattin Ali, hiç Oscar Wilde okumuş mudur, onun Sırrı Olmayan Sfenks öyküsünden haberi var mıdır? Bilmiyorum. Buna ilişkin hiçbir yerde bir kanıta rastlamadım ama ben Oscar Wilde’ın Sırrı Olmayan Sfenks öyküsünü her okuduğumda aklıma S ...

BABA BANA MASAL ANLATMA – 29

Oscar Wilde Masallarında Sosyalizm ve insan ruhu -3 Genç Kral Skolastik Fantazya isimli kitapta yer alan “Simurg’un Kanatlarını Takmak mı? Sarayın Merdivenlerine Camdan Ayakkabı Bırakmak mı?” isimli makalesinde Melek Özlem Sezer, masallarda halkın krallık sistemini asla sorgulamamasını eleştirir: “Ülke yönetiminin bir sistem ve bilinç gerekti ...

Baba Bana Masal Anlatma- 28

Oscar Wilde masallarında sosyalizm ve insan ruhu -2   Mutlu Prens Pinokyo, Gulliver’in Yolculukları gibi yetişkinler için yazılmış pek çok roman zamanla kısaltılarak, ‘zararlı’ kısımları ayıklanarak kuşa çevrilerek çocukların okumasına hazır hale getirilmiştir. Büyükler için yazılan kimi masallar anlamından kopartılarak çocuklara anlatılmaya ...

Baba Bana Masal Anlatma – 27

Oscar Wilde masallarında sosyalizm ve insan ruhu -1 Tam adıyla söyleyecek olursak, Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde ya da Herkes Öldürür Sevdiğini diye dilimize yerleşmiş olan Reading Zindanı Baladı’nın şairi, masal yazarı, sosyalist, ahlaksız Oscar Wilde.  Kulak verin sözlerime iyice,  Herkes öldürebilir sevdiğini Kimi bir bakışıyla ya ...

Baba, Bana Masal Anlatma - 26

Rapunzel üzerinden çocuğa erginleşmenin anlatılması -2 Doğulu kimi edebiyat tarihçileri, Rapunzel’in esin kaynağının 11. Yüzyılda Firdevsi’nin yazdığı Şehname’de geçen Rudaba olduğu söyler. Şehnâme’de, Rüstem’in, Hükümdar Zal’ın kalesi Kabil’e, hükümdarın kızı Rudaba’nın sarkıttığı saçlarına tırmanarak girmesi anlatılır. Benzer bir olayı Osmanlı ...

Baba Bana Masal Anlatma – 25

RAPUNZEL ÜZERİNDEN ÇOCUĞA ERGİNLEŞMENİN ANLATILMASI - 1  Uzun sarı saçlı Rapunzel’i, kapatıldığı kuleyi falan hepimiz biliriz de masalın adının nereden geldiğini, sonunun nasıl olduğunu pek bilmeyiz. Fazla meraklandırmadan söyleyeyim masal adını maruldan alıyor. Yani Rapunzel, tıpkı kıvırcık, göbek, Çin gibi bir marul türünün adı. Bizim pazar ...

BABA BANA MASAL ANLATMA – 24

BİNDERİLİ ÜZERİNDEN  MASALLARDA ENSESTİN İZİNİN SÜRÜLMESİ - 4 Babanın öz kızına göz koymasının yanı sıra gelinini almak için oğlunu öldürmeye çalışmasına da rastlarız masallarda. Boratav’ın Kral Padişahının Kızı böyle bir masaldır. Oğluna, kral padişahının kızını almak için iki sene harp ettiği savaştan yenilgiyle ayrılan padişahtır, bu namus ...

BABA BANA MASAL ANLATMA – 23

BİNDERİLİ ÜZERİNDEN  MASALLARDA ENSESTİN İZİNİN SÜRÜLMESİ - 3 Ütelek ve Ahu Melek gibi bir başka Boratav masalı olan Yıldırım Padişahı’nda gene kızına göz koyan bir baba görürüz, ancak kızı kurtaran Yıldırım Padişahı da pek yüzüne bakılacak adam değildir. Masal boyunca resmen kızı taciz eder ve kız en sonunda tacizcisiyle evlenir. Bu masal as ...

Baba, Bana Masal Anlatma - 22

Masallarda ensestin izini Grimm Kardeşlerin Binderili masalı üzerinden sürmeye başlamıştık, sonrasında bir Anadolu masalı olan Geyik Sultan’da da benzeri istismara rastlamıştık. “Durun, siz evlenemezsiniz. Siz baba kızsınız!” repliği Yeşilçam filmlerinde bile yoktur ama masalları okurken bunu yüksek sesle dile getirmemiz gerektiğini anlıyoruz. Pert ...

BABA BANA MASAL ANLATMA – 20

KÜLKEDİSİ / CİNDERELLA MASALI ÜZERİNDEN   TOPLUMLAR ARASINDAKİ FARKLARIN İZİNİN SÜRÜLMESİ - 4  Cinderella masalının altında gizli bir cinsel tutku yattığı söyleyerek, geçen yazıyı bitirmiştik. Daha da ileri gideyim, bu masalın kodlarında ayak fetişizmi gizlidir. Nasıl yani? diyerek kafanızı kaşıdığınızı görür gibiyim. Bunca ay sabrettiniz, yazın ...

Baba, Bana Masal Anlatma - 19

Külkedisi / Cinderella masalı üzerinden toplumlar arasındaki farkların izinin sürülmesi - 3 Cinderella’nın, Küçük Annette isimli Fransız varyantı, geçen yazımızda bahsetmiş olduğumuz Eflatun Cem Güney’in Sırmalı Pabuç masalına daha yakın durmaktadır. Masal köyde geçer ve Annette koyun güder. Kötü kalpli üvey anne kızını etle beslerken, Annette h ...

BABA BANA MASAL ANLATMA – 18

KÜLKEDİSİ / CİNDERELLA MASALI ÜZERİNDEN  TOPLUMLAR ARASINDAKİ FARKLARIN İZİNİN SÜRÜLMESİ - 2  Geçen yazımızı Cinderella’nın cariye olduğunu söyleyerek noktalamıştık. Kaldığımız yerden devam edelim o zaman. Yunanca yazan Romalı yazar Claudius Aelianus’un milattan sonra üçüncü yüzyılda, Antik dönem yazarlarından alıntılayarak derlediği Varia Hi ...

Baba bana masal anlatma – 17

KÜLKEDİSİ / SİNDİRELLA MASALI ÜZERİNDEN TOPLUMLAR ARASINDAKİ FARKLARIN İZİNİN SÜRÜLMESİ - 1  Külkedisi aslında 9. yüzyıldan kalma eski bir Çin masalıdır ama sadece Avrupa’da 550’yi aşkın değişik biçimde anlatılmaktadır. Hatta Binbir Gece Masalları’nda bile yer almaktadır ama orada ayakkabı yerine daha doğulu bir obje olan halhal kullanılmıştır. ...

HANSEL VE GRETEL MASALI ÜZERİNDEN TARİHSEL OKUMA VE ERGİNLEŞME - 3

Çocukları eve dönüş yoluna çıkartmadan önce aklıma gelen bir hususu yazmazsam rahat edemem. Hansel’in, kıpırdayamadığı daracık kafese kapatılarak, kesilip yenilmek üzere sürekli beslenmesi sizlere bir şeyler çağrıştırıyor mu? Orta Çağ’da tavukları ya da başka hayvanları daracık kafeslerde besiye çekip, kısa sürede şişmanlatıp kesmek gibi bir uygula ...

HANSEL VE GRETEL MASALI ÜZERİNDEN TARİHSEL OKUMA VE ERGİNLEŞME - 2

Hansel ve Gretel’i ormanı derinlerinde bırakmış ve biz de peşleri sıra masalın içinde ilerlemiştik. Hansel ve Gretel’i kayboldukları ormandan kurtarmaya ne dersiniz? Ormanın haritasını çözebilmemiz için biraz yardıma ihtiyacımız olacak. En büyük yardımcılarımız Pinhan Yayınları tarafından basılan orijinaline sadık çevirisi ile Can Evrim Aslan’ın Ya ...

Hansel ve Gretel masalı üzerinden tarihsel okuma ve erginleşme - 1

“Baba Bana Masal Anlatma” diyerek başladığımız yazı serüvenimizde bir yılı devirdik, ilginiz ve izniniz olursa bu yıl da size masal anlatmaya devam edeceğim. Dilerim bu esnada sizler sonu mutlu biten masalların kahramanı olduğunuz bir sene yaşarsınız. 2023’e en sevdiğim masallardan olan ve sosyolojik açıdan hayli malzeme barındıran Hansel ve Gretel ...

Baba, Bana Masal Anlatma – 13

MASALLARDA TOPLUMSAL ROLLERİN ÖĞRETİLMESİ VE CİNSİYETÇİLİK - 2 Masalların daha küçücük çocukken toplumsal rolleri kafamıza nasıl soktuğunun izini sürmeye, geçen yazıda koyduğumuz virgülden devam edelim, dilerseniz. Masallarda kızlardan beklenenin ev işi ve temizlik olduğu, beyinlerine bir dantelâ gibi işlenir. Orman Evi (Yoksul Oduncu) masal ...

Baba, Bana Masal Anlatma – 12

MASALLARDA TOPLUMSAL ROLLERİN ÖĞRETİLMESİ VE CİNSİYETÇİLİK – 1   Sene başından bu yana devam eden yazı dizimizde; Başparmak üzerinden masallarda çocuk köleliğini, Fareli Köyün Kavalcısı üzerinden masallarda salgın hastalıkları, Kibritçi Kız üzerinden masallarda yoksulluk ve çocuk işçiliğini, Parmak Kız üzerinden masallarda çocuk yaşta evlend ...

BABA BANA MASAL ANLATMA – 11

MASALLARIN KAPİTALİZMİN ELİNDE OYUNCAK OLMASI  KURŞUN ASKER – 3   Evet, kola, çay, kahve derken bu yazı dizimizin sonuna geldik. En güzeli su elbette ama suları da zehirli maddelerle kirlettiğimiz için onları da ancak bir dizi işlemden geçirip arıttıktan sonra içer olduk. Çocukluğumuzdaki gibi derelerden pınarlardan su içmeye kalksak, maazall ...

Baba, Bana Masal Anlatma – 10

MASALLARIN KAPİTALİZMİN ELİNDE OYUNCAK OLMASI KURŞUN ASKER – 2 Geçen yazıda sizlere Kurşun Asker’i kapitalizmin elinde oyuncak olmaktan kurtaran kahraman bilim insanı Clair Patterson’un hikâyesini anlatacağımdan bahsetmiştim değil mi? Demli çaylarımızı içip kafamız iyice açıldığına göre ekonominin ve bilimin karmaşık dünyasına girebiliriz. İlk ot ...

BABA BANA MASAL ANLATMA – 9

MASALLARIN KAPİTALİZMİN ELİNDE OYUNCAK OLMASI  KURŞUN ASKER – 1  Karl Marx, çok doğru bir tespitle, “Kapitalizm, gölgesini satamadığı ağacı keser!” der ya, gerçekten de kapitalizm kullanamadığı şeyleri yok ederken kullanabildiklerini farklı ambalajlar içinde tüketiciye sunar. Bolivya dağlarında öldürdüğü Che Guevara’nın purosundan çakmağına, ...

Baba Bana Masal Anlatma – 8

MASALLARDA ÇOCUKLARIN ERKEN YAŞLARDA EVLENDİRİLMESİ ‘ÇOCUK GELİN’ THUMBELİNA - 3 Efendim, nihayet Parmak Kız – Thumbelina masalımızı anlatmayı bitirdik. Kralın yaptığı densizlik sinirlerimi bozsa da, kırlangıcın mutsuzluğuna üzülsem de şimdi daha iyiyim. Umarım Parmak Kız da, iyi ve mutludur, kralı yontarak insana benzetmiştir. Dilerseniz art ...

BABA BANA MASAL ANLATMA – 7

MASALLARDA ÇOCUKLARIN ERKEN YAŞLARDA EVLENDİRİLMESİ ‘ÇOCUK GELİN’ THUMBELİNA - 2 Geçen yazımızda anlatmaya başladığımız Parmak Kız masalını Köstebek’in Thumbelina’ya cinsel saldırıda bulunması üzerine daha fazla devam edemeyerek kesmiştik. Elbette yaptıkları Köstebek’in yanına kar kalmayacak. Buyurun o zaman masalın devamına… Köstebek, rah ...

Baba Bana Masal Anlatma – 6

MASALLARDA ÇOCUKLARIN ERKEN YAŞLARDA EVLENDİRİLMESİ: ‘ÇOCUK GELİN’ THUMBELİNA - 1 Ülkemizde Parmak Kız olarak bilinen Andersen masalı fantastiktir, macera doludur, acıklıdır, sonu bile tam mutlu değil, parçalı bulutludur. Disney, Thumbelina’dan bir doğa savaşçısı yaratmıştır. Gözünü hırs bürümüş, bir parkı yok etmeye çalışan kapitalistlere ...

Baba Bana Masal Anlatma - 5

MASALLARDA YOKSULLUK VE ÇOCUK İŞÇİLER: KİBRİTÇİ KIZ’IN KIZIL İNTİKAMI İşçi Bayramı ile başlayan Mayıs ayında, çocuk işçiliğinin son bulmasını dileyerek, o çok bildik masala farklı bir açıdan yaklaşmaya ne dersiniz? Babasının ölümü üzerine, çocuk yaşta okulu bırakarak çalışmak zorunda kalan Andersen’in pek çok masalında çocuk işçiliğine ve çocukl ...

Baba Bana Masal Anlatma - 4

MASALLARDA SALGIN HASTALIKLAR: FARELİ KÖYÜN KAVALCISI Son dönemlerde sokak hayvanlarının şehirlerden tamamen çıkartılarak, hayvan barınaklarına hapsedilmesi tartışmaları ünlü bir sanatçımızın attığı tweet’le daha da alevlendi. Bir kap yemek, bir tas su ve bir de başlarının okşanmasından başka bir şey beklemeyen can dostlarımızı şehirden kovdu ...

Baba Bana Masal Anlatma-3

Masallarda Çocuk Köleliği  Parmak kadar çocukların satılması -2   Geçen ayki yazımızda masallarında parmak kadar çocukların satılmasının izini sürmeye Grimm Kardeşlerin Başparmak masalıyla Almanya’da başlamıştık ve Pertev Naili Boratav’la yurda giriş yapacağımızı söylemiştik. O halde buyrun Nohut Oğlan’a…    Boratav’ın Nohut Oğlan masalınd ...

Baba bana masal anlatma-2 

MASALLARDA ÇOCUK KÖLELİĞİ PARMAK KADAR ÇOCUKLARIN SATILMASI -1 Bu sayıda hangi masalı anlatsam diye düşünürken geçenlerde ‘Kim Milyoner Olmak İster?’ yarışma programında Kenan İmirzalıoğlu’nun sorduğu “1980’lere kadar hangi ülkedeki yetim, gayrimeşru doğmuş, ebeveyni alkolik, ayrılmış veya fakir olan çocuklar devlet tarafından bazen açık artı ...

Baba, Bana Masal Anlatma – 1 

Evvel zaman içinde Evvel zaman içinde, kalbursaman içinde Develer tellal iken, pireler berber iken. Annem kaşıkta, babam beşikte iken… Ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken, Babam düştü beşikten, alnını yardı eşikten. Annem kaptı maşayı, babam kaptı küreği, Gösterdiler bana kapı arkasındaki köşeyi… Neyse sözü fazla ...